Kurucusunun Derneğimiz olduğu Kırım Vakfı’nın “Tarih ve Kültür Konferansları” çerçevesinde Yapımcı - Yönetmen Neşe Sarısoy Karatay ile düzenlediği “Belgeselci Gözüyle Kırım” adlı konferans 3 Mayıs 2025 tarihinde gerçekleştirildi.
Genel Merkezimizin ve Kırım Vakfı’nın bulunduğu Dr. Ahmed İhsan Kırımlı Sosyal Tesisindeki “Bekir Sıtkı Çobanzade Kütüphanesi’nde gerçekleşen konferansın takdimi Tuvgantil İnternet Sitesi Koordinatörü Oya Deniz Çongar tarafından yapıldı.
Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Türkiye’de Kırım konusunda yapılan çalışmaların “Tarih ve Kültür Konferansları” kapsamında konu edindiğiklerini, bugüne kadar genelde yazılı eserleri gündeme aldıklarını, 14. konferansları olan bu programda ise bugüne kadar Kırım konusunda pek çok başarılı belgesele imza atan Neşe Sarısoy Karatay'ın eserleri kapsamında Kırım’a ve Kırım Tatarlarına yönelik bakışını dinleyeceklerini belirtti. Kalkay kayıt altına alınmanın öneminden bahsederek Karatay’ın bugüne kadar eserleri yanında sayısız konuyu ve kişiyi kayıt ederek arşivimize yönelik çok değerli katkıları da yaptığını sözlerine ekledi.
TRT’deki İlk belgeselini 1993 yılında Zafer Karatay ile birlikte hazırladıkları ve 2. Yönetmeni olduğu “Kırım Belgeseli”nin 6 bölümden oluştuğunu anlatan Neşe Sarısoy Karatay, o güne kadar Kırım konusundaki en kapsamlı belgeseli hazırladıklarını belirtti.
Türk dünyasının büyük fikir adamı İsmail Bey Gaspıralı’nın adını taşıyan belgeseli 2002 yılında Zafer Karatay ile birlikte hazırladıklarını belirten Karatay, 4 bölümden oluşan bu belgesel ile Gaspıralı’nın tanınırlığına önemli katkılar sağladığını ifade etti.
“Gamalıhaç ile Kızılyıldız Arasında” belgeseli ile içlerinde Kırım Tatarlarının da yer aldığı Türklerin 2. Dünya savaşında Hitler ve Stalin arasında sıkışıp kalmaları yanında yaşadıkları dramı anlatmaya çalıştıklarını ifade eden Karatay, bilinenin aksine 2. Dünya Savaşı’nın on binlerce Türkün canını aldığını, kalanların da esir kamplarında çok kötü şartlara maruz bırakıldığını anlattı.
Karatay, hayatında Türkiye’ye gelmemesine ve Türkçe eğitim almamasına rağmen kaleme aldığı 25 romanı ile Türk dilinin gelişimine de katkıda bulunan ve Kırım’ın dramını Türkiye’ye duyuran yazar “Cengiz Dağcı”nı adını taşıyan belgeseli 2011 yılında tamamladıklarını anlattı. Yönetmeliğini Zafer Karatay’ın, Yapımcılığını Neşe Sarısoy Karatay’ın üstlendiği belgeselin tamamlanmasının ve Kırım’da galasının yapılacağı sırada vefat haberini almaları ile birlikte, Cengiz Dağcı’nın romanlarında da belirttiği vatanında defnedilmesine şahit olduklarını, vatansız yaşamakta iken vefatı ile vatanına kavuştuğunu bildirerek belgeselden kesitler sundu.
“Kırımoğlu – Bir Halkın Mücadelesi” ile Kırımoğlu nezdinde Kırım Tatarlarının vatan mücadelesini anlatan 9 bölümden oluşan belgeseli 2013 yılında tamamladıklarını söyleyen Karatay, bu belgeselin bugüne kadar 14 defa TRT ekranlarından gösterildiğini belirtti.
Konferansın sonunda Karatay, katılımcılardan gelen soruları cevapladı.
Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Neşe Sarısoy Karatay’a vermiş olduğu konferans ile “Kırım Vakfı Tarih ve Kültür Konferansları”na yapmış olduğu katkı nedeniyle günün anısına plaket takdim etti.
