Bağış ve Yardım İndirimi
I- GİRİŞ:
Devlet, ortak bir coğrafyayı, hayatı ve kültürü paylaşan bir toplumda, bu toplumu düzenleme, bu topluma güvenlik, refah ve huzur sağlama amacını güden ve bu amaca yönelik olarak kanun koyma, bu kanunları uygulama, yargılama, cezalandırma gibi güçlere sahip olan kurumdur. Devlete yüklenen görevler ile devletten beklenen hizmetler, devletin varoluş nedeniyle, amacıyla yakından ilgilidir. Devlet’in, bu görev ve hizmetleri yerine getirebilmek için kaynağa ihtiyacı vardır. En önemli kamu geliri ise vergilerdir. Vergilerin alınış sebebi, kamu harcamalarının karşılığının bulunması zorunluluğudur. Devlet vergi gelirleri ile gerçekleştireceği bir takım hizmetlerin görülmesinde vatandaşların gönüllü katılımını da sağlamaya çalışır. Devlet, görmesi gereken görevlerinde ve hizmetlerde bağış ve yardımda bulunularak yükünü hafifleten kişi ve kurumlardan daha az vergi alarak sosyal adaleti sağlar. Devlet, bağış ve yardımda bulunanları bu şekilde ödüllendirmiş olur. Vergi mevzuatımızda ilk olarak hangi bağış ve yardımların bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiği, ikinci olarak da bağış ve yardımda bulunanların gelirlerinde nasıl bir indirim yapılacağı düzenlenmiş olup yazımızın konusunu bu iki unsur oluşturmaktadır.
II – KONUYA İLİŞKİN YASAL MEVZUAT:
Gelir vergisi mükellefleri yaptıkları bağış ve yardımları ilgili yılın beyannamesinde göstermek suretiyle indirim konusu yaparken, kurumlar vergisi mükellefleri ise bu tür harcamalarını kanunda belirtilen şartlara uymak kaydıyla direkt olarak kurum kazancının tespitinde dikkate alıyorlardı. 31.07.2004 tarihinde yürürlüğe giren, 5228 sayılı kanunun 32. maddesiyle KVK’ya eklenen mükerrer 14’üncü maddeye göre kurumlar vergisi mükellefleri de yaptıkları bağış ve yardımları verilecek beyannamede ayrıca göstermek suretiyle indirim konusu yapmaya başlamışlardır. 12.06.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5520 sayılı yeni KVK ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile ek ve değişiklikleri yürürlükten kaldırılmış olmakla birlikte, bağış ve yardımların verilecek beyannamede ayrıca göstermek suretiyle indirim konusu yapılması yeni KVK’nın 10. maddesinde hüküm altına alınmış olup, indirim usulünde herhangi bir değişiklik söz konusu değildir. 31.07.2004 tarihinden itibaren gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri arasındaki fark neredeyse hiç kalmamıştır. Bu nedenle, yazımızın devamında anlatacağımız bağış ve yardım konusu hem gelir, hem de kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. Ancak bazı ufak tefek farklılıklara da yeri geldikçe değinilecektir.
Gelir Vergisi mükellefleri, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. Maddesinin birinci fıkrasının 4, 5, 6, 7, 8 ve 10. bentleri ile 40. Maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendi uyarınca, Kurumlar Vergisi mükellefleri ise Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili maddelerine paralel olarak düzenlenen 5520 sayılı yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b), (c), (ç), (d) ve ileri teknoloji bentleri uyarınca yaptıkları bağışları, gelirlerinden indirim konusu yapabilirler. Ayrıca, mükelleflerin beyanname üzerinden indirebileceği bağış ve yardımlara ilişkin özel kanunlarda bazı düzenlemeler de bulunmaktadır.Bu düzenlemeler belirtilen genel düzenlemelerin dışında hükümler içermektedir. Hem vergi, hem de başka mevzuatlara bakıldığında bazı bağış ve yardımlar beyan edilen gelirin belli bir oranında indirim konusu edilebilmekte, bazı bağış ve yardımlar ise gelirin tamamı kadar indirim konusu edilebilmektedir. Önce bağış ve yardımların geçerli olması için gereken şekil şartları ve bazı özellikler anlatılacak, daha sonra ise bağış ve yardımlar da indirim sınırı olup olmamasına göre tasnif edilerek sırasıyla bunlara değinilecektir.
III–İNDİRİME KONU BAĞIŞ VE YARDIMLARIN ÖZELLİKLERİ:
►Bağış ve yardım, kanun da sayılan kişilere ancak makbuz karşılığında yapıldığında gelirden indirim konusu yapılabilir. Karşılığında makbuz alınmayan bağışların hiç bir şekilde gelirden indirimi söz konusu değildir.
► Bağış ve yardım karşılıksız yapılmalıdır. Örneğin kamu menfaatine yararlı bir derneğin düzenlediği balonun bilet bedeli makbuz karşılığı yapılsa dahi, bağış ve yardım olarak indirim konusu yapılamaz.
► Bağış ve Yardım’ın sadece ilgili dönem kazancından indirilmesi gerekir. İndirilemeyen kısım diğer yıla nakledilemez.
► Bağış ve yardım, nakden veya aynen olabilir. Yardımın nakden yapılmaması halinde bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın maliyet bedeli veya mukayyet değeri, bu değer mevcut değil ise Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır. Normalde bağışı yapan tarafından herhangi bir belge düzenlenmesine gerek yoktur. Ayni olarak yapılan yardım ve bağışlarda malın edimine ilişkin belgelerin saklanması ise zorunludur. Belge düzenlememenin istisnalarından biri Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışlar olup ilerde ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
►Gelir vergisi mükellefleri için indirilecek bağış ve yardımın belirlenmesine esas olan gelir geçmiş yıl zararları düşüldükten sonra kalan gelirdir.
Örnek: Bay (A)’nın 2007 yılı toplam geliri 20.000.YTL olup aynı zamanda 2006 yılından devreden 4.000.Y TL tutarında zararı bulunmaktadır. Bay (A)’nın 2007 yılında indirebileceği bağış ve yardım tutarı; 2007 yılı gelirinden geçmiş yıl zararları düşüldükten sonra kalan (20.000.YTL -4.000.YTL=) 16.000.YTL’nin %5’i (16.000. x0,05=) 800.Y TL olacaktır.Daha ilerdeki bölümlerde anlatacağımız üzere, örneğimizde indirim sınır belirtilmeyen türden bir bağış ve yardım olsaydı 16.000-YTL’nin tamamı indirilebilecekti.
►İndirilecek bağış ve yardım giderlerinin üst sınırının hesaplanmasında esas alınacak kurum kazancı; zarar mahsubu dahil indirimler yapıldıktan, iştirak kazançları hariç indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarı ifade etmektedir.
Örnek:
Hasılat 900
İndirilecek Giderler(Bağış ve Yardımlar hariç) (-) 50
Kurum Kazancı 850
Geçmiş Yıl Zararı (-) 100
İştirak Kazancı (-) 200
Bağış ve Yardım İndirimine Esas Alınacak Kurum Kazancı 550
Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnası 75
Matrah 475
Bu durumda, eğer yapılan bağış ve yardım tutar sınırlamasına tabi olmayacaksa 550 TL‘ye kadar yapılan bağış ve yardım indirim konusu yapılabilir.
►Geçici vergi mükellefleri, Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 ve KVK’nun 10.uncu maddesinde belirtilen bağış, yardım ve sigorta primi indiriminden geçici vergiye esas kazançlarını tespit ederken yararlanabileceklerdir. Bu durumda, söz konusu maddelerde yer alan oranlar, geçici vergiye esas kazanca uygulanmak suretiyle indirim konusu yapılabilecek tutar belirlenecektir. Yıllık beyannamede beyan edilen kazanç olmaması veya yetersiz olması halinde, geçici vergi dönemlerinde indirilen bağış ve yardım tutarının, yıllık beyannameye göre yararlanılması mümkün olan kısmı, beyan edilen gelirden indirilecek, kalan kısım indirim konusu yapılamayacaktır.
IV–BAĞIŞ VE YARDIM İNDİRİMİNDE TUTAR SINIRLAMASI:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 4 numaralı bendinde ve 5520 sayılı yeni Kurumlar Vergisi kanunun 10. maddesinin 1-c maddesinde nerelere bağış yapılacağı ve bu yapılan bağışın ne kadarının beyan edilen gelirden veya kurum kazancından indirim konusu yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre, aşağıda sayılan kişi ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımlar, gelir vergisi mükellefleri için; beyan edilecek gelirin normal yörelerde % 5’ini, kalkınmada öncelikli yörelerde % 10’unu aşmayacak şekilde, kurumlar vergisi mükellefleri için ise beyan edilecek kurum kazancının % 5’ini aşmayacak şekilde indirim olarak dikkate alabileceklerdir.
-Genel ve özel bütçeli kamu idareleri,
-İl özel idareleri,
-Belediyeler,
-Köyler
-Kamu yararına çalışan dernekler
-Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar
-Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlar
Kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar dışında kalan derneklere veya vakıflara yapılan bağışların gelirden (kurum kazancından) indirilebilmesi mümkün değildir. Bu nedenle indirim imkanından yararlanabilmek için bağış yapılacak olan dernek veya vakfın iyi araştırılması gerekmektedir. Ayrıca burada dikkat edilmesi gereken bir husus da bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılan genel nitelikteki bağış ve yardımlar sadece kurumlar vergisi mükellefleri için söz konusudur. Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yaptıkları bazı bağış ve yardımların tamamı gelir veya kazançtan indirilebilecek olup ayrıntıları ilerde anlatılmıştır.
V–BAĞIŞ VE YARDIM İNDİRİMİNDE TUTAR SINIRLAMASI OLMAKSIZIN TAMAMI GELİR VEYA KAZANÇTAN İNDİRİLEBİLECEK BAĞIŞ VE YARDIMLAR
A) Vergi Mevzuatında Sayılan Bağış ve Yardımlar
1)Okul, Sağlık Tesisi, Öğrenci Yurdu, Çocuk Yuvası, Yetiştirme Yurdu, Huzurevi, Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi İnşası Dolayısıyla Yapılan Bağış ve Yardımlar
Gelir vergisi mükellefleri 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 5 numaralı bendi, Kurumlar vergisi mükellefleri ise 5520 sayılı yeni Kurumlar Vergisi Kanunun 10. maddesinin 1-ç maddesi uyarınca Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi, yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inşaası dolayısı ile yapılan harcamaların; bu kurum ve kuruluşlar tarafından devam ettirilen bu inşaat faaliyetleri ile ilgili bağış ve yardımların veya mevcut okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin faaliyetlerini devam ettirebilmesi için bu kurum ve kuruluşlara yapılan nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı yıllık beyanname ile birlikte gelir veya kurum kazancından indirilir.
Kurumlar vergisi mükellefleri buna ek olarak Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu menfaatlerine yararlı sayılan derneklere ve bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yukarıda saydığımız türden bağış ve yardımları yaptıkları takdirde de bunu özellikler bölümünde belirttiğimiz usuller dahilinde kurum kazancının tamamından indirebilir.
Okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inşaasına ilişkin olarak yapılmış olsa dahi, kamu idare ve müesseseleri dışında kalan kurum veya kuruluşlara yapılacak bağış ve yardımların vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı veya hangi limitler içinde yapılabileceği genel hükümler çerçevesinde değerlendirilecektir. Düzenlemedeki “okul” ifadesinden, doğrudan eğitim-öğretim hizmetlerinin verildiği temel birimlerin anlaşılması gerekmekte olup, rehberlik ve araştırma merkezi, mesleki eğitim merkezi, iş eğitim merkezi, mesleki ve teknik eğitim merkezi ve akşam sanat okulları da bu kapsamda değerlendirilecektir. Düzenlemedeki “sağlık tesisi” ifadesinden ise Sağlık Bakanlığı’nca sağlık tesisi kapsamında değerlendirilen kurum ve kuruluşların anlaşılması gerekmektedir.
3065 sayılı KDV kanunu’nun Geçici 23. maddesi uyarınca Millî Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimleri ile bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetleri, bu mal ve hizmetlerin bağışı yapacak olanlara teslim ve ifası 31.12.2010 tarihine kadar Katma Değer Vergisinden müstesnadır. Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmet ifaları için yüklenilen vergiler, vergiye tâbi işlemler nedeniyle hesaplanan vergiden indirilir. İndirimle giderilemeyen vergiler iade edilmez. Maliye Bakanlığı, istisnaya ilişkin usûl ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Yukarıda anlattıklarımızı bir örnekle açıklayalım. Bay (x) Malatya ili sınırları içinde toptan kayısı ticareti, kuyumculuk ve gıda toptancılığı işleriyle uğraşmakta olup 2007 yılı vergiye esas geliri 375.000 YTL’dir. Bay (x) Malatya belediyesine inşaat maliyeti 58.000 YTL olan 55 yatak kapasiteli bir öğrenci yurdu bağışlamıştır. Ayrıca İl özel idaresinin inşaa etmekte olduğu bir okul için makbuz karşılığı olarak 30.000 YTL bağışlamıştır. Bay (x), kendi köyüne yaptırdığı okul için ise her ay makbuz karşılığı olarak 750 YTL bağışlamaktadır. Okul müdürünün sınıftaki sıraların çok eski olduğunu kendisine belirtmesi üzerine maliyet bedeli 15.000 YTL olan sıra ve yazı tahtası bağışlamıştır. Mükellef Millî Eğitim müdürlüğüne de 5 adet diz üstü bilgisayar bağışlamış olup bu bilgisayarların maliyet değeri 10.000 YTL’ dir.
Bu durumda mükellef ‘in indirebileceği bağış ve yardımlar aşağıdaki gibi olacaktır.
– Malatya ili kalkınmada öncelikli yöre olarak sayıldığından Malatya belediyesine bağışlanan 55 yatak kapasiteli öğrenci yurdu için harcanan 58.000 YTL ‘ nin tamamı indirim konusu olacaktır.
– İl özel idaresinin inşaa etmekte olduğu okul için yapılan 30.000 YTL’nin de tamamı indirim konusu olabilmektedir.
-Köy’de mevcut halde bulunan okula yaptığı bir yıllık bağış toplamı’nın (750*12= 9.000 YTL) tamamı ile ayni olarak yapılan sıra ve yazı tahtasının maliyet bedeli olan 15.000 YTL’nin tamamı indirim konusu yapılabilir.
– Millî Eğitim müdürlüğüne bağışlanan diz üstü bilgisayarlarda okullara verileceğinden maliyet değeri 10.000 YTL’nin tamamı indirim konusu yapılabilir. Ayrıca mükellef, bilgisayar satıcısından bu bilgisayarları bağış yapmak üzere aldığını belirtir ise, 3065 sayılı KDV kanunu’nun Geçici 23. maddesi uyarınca KDV ödemeyecektir.
2) Sanat ve Kültür Faaliyetlerine İlişkin Bağış ve Yardımlar
Gelir vergisi mükellefleri 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 7 numaralı bendi, Kurumlar vergisi mükellefleri ise 5520 sayılı yeni Kurumlar Vergisi Kanunun 10. maddesinin 1-d maddesi uyarınca
“Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen;
- Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticari olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine,
ii. Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarisi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel, işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı ve tanıtımının sağlanmasına,
iii. Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,
- 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması, rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlerine,
- Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarına,
- Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye’ye getirilmesi çalışmalarına,
vii. Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,
viii. 2863 sayılı Kanun kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile güzel sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılması ve güvenliklerinin sağlanmasına,
- Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatının tedariki ile film yapımına,
- Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerin sergilendiği tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon çalışmalarına,
İlişkin harcamalar ile bağış ve yardımların % 100’ü (Bakanlar Kurulu, bölgeler ve faaliyet türleri itibariyle bu oranı yarısına kadar indirmeye veya kanunî oranına kadar çıkarmaya yetkilidir.)” gelir veya kurum kazancından indirilebilir.
3) Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Dernek ve Vakıflara Yapılan Gıda Maddeleri Bağışı
Gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara yapılan gıda maddeleri bağışı’nın indirim hakkı sadece gelir vergisi mükellefleri için düzenlenmiştir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi uyarınca Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Gelir vergisi mükellefleri tarafından bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı , yıllık beyanname ile bildirilen gelirden indirilir.
Buna göre fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı, yıllık beyanname ile bildirilen gelirden indirilebilecektir. Söz konusu düzenlemeyle ilgili Maliye Bakanlığına usul ve esasları belirleme konusunda yetki verilmiştir. Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin bağışının dernek veya vakfa yapılmış olması gerekmektedir.İhtiyacı bulunanlara doğrudan veya başka organizasyonlar aracılığıyla yapılacak gıda yardımlarının yapılmış bağış olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca KDV Kanunu’nun 17/2-b maddesinde ise, fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda maddelerinin tesliminin katma değer vergisine tabi olmayacağı hüküm altına alınmıştır.
İndirim hakkından ve KDV hükümlerden yararlanabilmek için gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışların gıda, temizlik, giyecek ve yakacak madde niteliğinde olması gerekmektedir. Yapılacak bağışlar bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak şartıyla yapılmalıdır. Bağışa konu mal VUK’nun 232’nci maddesinde belirtilen fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir. Fatura bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecek, ihtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır ibaresi faturada yer alacaktır.
4) Sponsorluk harcamaları
3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50’si hem Gelir hemde Kurumlar vergisi mükellefleri için mümkün bulunmaktadır. Örneğin amatör ligde oynayan şeker spora sponsor olunması durumunda yapılan harcamaların tamamı beyan edilen gelir veya kazançtan indirim konusu yapılabilmekteyken, birinci ligde oynayan Sivas Spora sponsor olunması durumunda yapılan harcamaların P’si gelir veya kazançtan indirim konusu yapılabilmektedir. Ayrıca 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 66.maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi (Yeni) Kanununun Geçici 34.maddeleri uyarınca İzmir Universiade oyunları hazırlık ve düzenleme kuruluna yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamalarının tamamı yılık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilir. Bununla beraber, Vergi veya sosyal güvenlik kuruluşlarına borcu nedeniyle takibata uğrayan gerçek veya tüzel kişiler sponsorluk yapamazlar.
5) Doğal Afetler Dolayısı ile Yapılan Bağışlar
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendinde ve 5520 sayılı yeni Kurumlar Vergisi kanunun 10. maddesinin 1-e maddesi uyarınca Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığıyla makbuz mukabili yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı gelir veya kazançtan indirim konusu yapılabilmektedir.
B) Diğer Mevzuatlarda Sayılan Bağış ve Yardımlar
1- 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun 56. maddesinin b bendinde, “b)……Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından üniversitelere ve yüksek teknoloji enstitülerine makbuz karşılığında yapılacak nakdi bağışlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazancından indirilir.” hükmü bulunmaktadır
2- 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 76. maddesinin g bendinde; “g)…..Gelir ve Kurumlar Vergisi yükümlüleri tarafından makbuz mukabilinde yapılacak para bağışları, yıllık bildirim ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazançlarından indirilir.” hükmü bulunmatadır
3- 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Kanunu’nun 9. maddesinde; “…..Fona ve Vakfa yapılacak bağış ve yardımlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu bağış ve yardımlar Kurumlar ve Gelir Vergisi matrahından indirilebilir.” hükmü bulunmaktadır
4- 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanunun 13. maddesinde; “Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumuna yapılacak her türlü bağışlar, vasiyetler ve yardımlar vergi, resim ve harçlardan muaftır. Gelir veya Kurumlar Vergisine bağlı mükellefler tarafından bu kuruma makbuz karşılığında yapılacak para bağışları yıllık bildiri ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazancından indirilir.” hükmü bulunmaktadır
5- 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu’nun 20/b maddesinde, “b) Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından kurum ve kuruluşlarına makbuz karşılığında yapılacak nakdi bağışlar Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazancınd an indirilir.” hükmü bulunmaktadır
6- 3388 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Kanunu’nun 3. maddesinde “…..Vakfa yapılacak bağış ve yardımlar; her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu bağış ve yardımlar, kurumlar ve gelir vergisi matrahından indirilebilir.” hükmü bulunmaktadır
7- 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu’nun 12. maddesinde “Bu Kanun hükümlerine göre kurulan ormanlarda, ağaçlandırma, bakım ve koruma masraflarının tamamı gelir ve kurumlar vergisi matrahından düşülür.” hükmü bulunmaktadır.
8- 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu’nun 23. maddesinde; “Sosyal Sigortalar Kurumu hastanelerine yapılacak bağış ve yardımlar, yıllık beyanname ile bildirilecek gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilir.” hükmü bulunmaktadır.
9-5434 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun ek 44’üncü maddesine göre; Emekli Sandığı’na,
l Dinlenme ve bakımevlerine yapılması,
l Bu bağışların dinlenme ve bakımevlerinin tesis ve işletmelerinde kullanılması,
şartlarıyla yapılan bağışlar ve yardımlar gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilir. Ayni olarak yapılan yardımlar maliyet bedeli üzerinden değerlenir.
10-2876 Sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu kanunu’nun 101’inci maddesinde, Yüksek Kuruma ve bağlı kuruluşlarına yapılacak bağış ve yardımların gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince yılı içinde verecekleri beyannamelerde gider kaydedilebileceği belirtilmiştir.
11- 2955 Sayılı Gülhane Askeri Tıp Akademisi kanunu’nun 46/b maddesine göre, gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Gülhane Askeri Tıp Akademisine makbuz karşılığı yapılacak nakdi bağışlar, gelir ve kurumlar vergisi kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazancından indirilir.
12- 15.5.1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 44 ve 45’inci maddelerine göre, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından bu kanunun 33’üncü maddesi gereğince fona verilen hisseler, verildikleri yılın yıllık beyannamesi ile bildirilecek gelirlerden ve kurum kazançlarından indirilebilecek, afetlerden zarar görenlere yardımda bulunmak üzere kurulan Milli Yardım Komitesi ve mahalli yardım komitelerine makbuz mukabilinde yapılacak bağış ve yardımlar ise gider olarak dikkate alınabilecektir.
13- 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu uyarınca Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince bu bölgelerde AR-GE faaliyetlerinde bulunan kişi, kurum veya kuruluşlara makbuz karşılığı sponsor olarak yapılan bağış ve yardımlar toplamı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin (2) numaralı bendi ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 14 üncü maddesinin (6) numaralı bendinde belirtilen oran ve esaslar dahilinde indirime tâbi tutulur
Yukarıda belirtilen kuruluşlara yapılan bağışların ve yardımların bu kanun kapsamında indirilebilmesi için, yapılan bağışın veya yardımın nakden yapılmış olması gerekir.
Kaynak: http://www.bilgilidenetim.com/bagis-ve-yardim-indirimi.html
Konu: Kamu yararına çalışan derneklere yapılan yardım ve bağışların vergi matrahından indirimi
Özet: Kamu yararına çalışan derneklere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinde belirtilen şartlar dahilinde yapılan bağış ve yardımlar gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
1. Kamu Yararına Çalışan Derneklere Yapılacak Bağış ve Yardımların İndirilmesi
Kamu yararına çalışan dernekler, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinde belirtilen şartlar dahilinde yapılan bağış ve yardımlar gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre;
“.....
c) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5 'ine kadar olan kısmı.
.....”
Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden ve kurum kazancından indirilebilir.
Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesine göre;
“....
4. Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar.
....”
Gelir Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden indirilebilir. kamu yararına çalışan derneklere makbuz karşılığında yapılan bağışlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden ve kurum kazancından indirilebilmektedir.
Bu açıdan, mükellefler tarafından kamu yararına çalışan derneklere yaptıkları bağış ve yardımların Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinde belirtilen şartlar dahilinde yapılması kaydıyla indirilebilmesi için derneklerin, kamu yararına çalışan dernekler arasında yer alması gerekmektedir.
Kaynak: ERK Denetim ve Yeminli Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti.
KAMU YARARINA ÇALIŞAN DERNEKLERİN LİSTESİ:
https://www.dernekler.gov.tr/tr/Anasayfalinkler/kamu-yararina-calisan-dernekler.aspx
Erişim Tarihi: 04.11.2017
MDERGI/8793A.029 (Nisan 2015 Sayı 136)
BAĞIŞ VE YARDIMLAR KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDEN NASIL İNDİRİLİR?
Rızkullah ÇETİN - Vergi Müfettişi
Özet
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10'uncu maddesinde sayılan bağış ve yardımlar, kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirilebilmektedir. İndirilebilecek bağış ve yardımları sınırlı ve sınırsız olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar olarak ikiye ayırabiliriz. Kurumlar vergisi matrahının tespitinde sınırlı olarak indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardım tutarı, o yıla ait kurum kazancının % 5'i ile sınırlıdır. Bağış ve yardımların indirim konusu yapılabilmesi için kurum kazancının bulunması gerekmektedir. Aksi halde bağış ve yardımlar indirim konusu yapılamadığı gibi bağış ve yardım tutarı sonraki yıla da devredilememektedir.
Anahtar Kelimeler: Bağış ve yardım, kurum kazancı, beyanname, indirim.
1. Giriş
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre kazançları kurumlar vergisine tabi olan mükellefler Kanun'un 1'inci maddesinde (Sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler, iş ortaklıkları) sayılmıştır. Yine aynı Kanun'un 6'ncı maddesinde ise kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde ise Gelir Vergisi Kanunu'nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Mükellefler bir hesap dönemi içerisinde, ticari faaliyetin elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan giderlere ilaveten çeşitli kurum ve kuruluşlara da bağış ve yardım harcamasında bulunmaktadırlar. Bağış ve yardımlar ticari faaliyete ilişkin yapılan giderlerden farklı olarak belirli şartlar dâhilinde kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirilebilmektedir. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10'uncu maddesinde ise sınırlı ve sınırsız olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar sayılmış olup, bu bağış ve yardımların kurum kazancından indirilebilmesi için gerekli şartlar ve bağış ve yardım tutarının hesaplanması bu makalemizde işlenecektir.
2. Hangi Bağış ve Yardımlar Kurum Kazancından İndirilir?
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10'uncu maddesine göre beyanname üzerinden indirilebilecek (kurum kazancının bulunması şartıyla) bağış ve yardımları sınırlı ve sınırsız olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar olmak üzere ikiye ayırabiliriz.
a) Sınırsız olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar şunlardır;
' Genel bütçeli idareler, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler köylere bağışlanan; ve okul, sağlık tesisi, 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı.
' Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köyler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen kültür ve turizm amaçlı bağış ve yardımlar, (Bu çerçevede yapılacak bağış ve yardımlar için bağış yapılan projenin Kültür Bakanlığı tarafından desteklendiği veya desteklenmesinin uygun görüldüğüne ilişkin ilgili Bakanlığın yazısının kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bağlı bulunulan vergi dairelerine verilmesi gerekmektedir.)
' Başbakanlıkça veya Bakanlar Kurulunca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı,
' İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış veya yardımların tamamı,
' 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'na göre faaliyette bulunan üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitülerine yapılan aynî veya nakdî bağış ve yardımların tamamı 1 kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.
b) Sınırlı olarak kurum kazancından indirilebilecek bağış ve yardımlar şunlardır;
' Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5' ine kadar olan kısmı.
(Kurum kazancının % 5'i ile sınırlı bağış ve yardımların matrahtan indirilmesi için;
1- Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılması,
2- Makbuz karşılığı olması,
3- Karşılıksız yapılması,
4- Sadece ilgili dönem kazancından indirilmesi
5- Beyannamede ayrıca gösterilmesi gerekir. İndirilemeyen kısım diğer yıla nakledilmeyecektir.)
' Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10'uncu maddesinin (ç) bendinde sınırsız indirim konusu yapılabilecek tesislerin yapımı için madde de sayılan kamu kurumları dışında, kamuya yararlı dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan ayni ve nakdi bağış ve yardımlar,
' Türk Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine yapılacak ayni bağış ve yardımlar,
kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.
Bağış ve yardımların indirim konusu yapılabilmesi için ön şart kurum kazancının bulunmasıdır. Kurum kazancının bulunmaması durumunda ya da indirilemeyen kısım bulunduğu takdirde hem sınırsız hem de sınırlı olarak yapılacak bağış ve yardımlar sonraki yıla nakledilmeyecektir.
Ayrıca bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.
3. Bağış ve Yardımların Belgelendirilmesi
Ayni veya nakdi olarak yapılan bağış ve yardımların kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olması gerekli ve yeterlidir. Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterlidir.
Ayni değerlerin mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda ise bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dâhilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin imzası bulunacaktır.
Nakdi bağışların indirilebilmesi, bağışı kabul eden kuruluşlarca verilecek makbuzla veya bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi şartıyla mümkündür.
Mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin inşası ve/veya faaliyetine devam etmesi amacıyla kurulmuş bulunan vakıf veya derneklere yapılan bağışlar, anılan kurumlardan alınan makbuzlara veya bunlar tarafından bankalarda açılan hesaplara yatırıldığına ilişkin alınan banka dekontlarına istinaden kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir.
4.Bağış ve Yardımların Kurum Kazancından İndirilmesi
1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği 2 'ne göre kurum kazancının %5'i ile sınırlı indirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancı; Zarar mahsubu dâhil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki [Ticari bilanço kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutardır. Ayrıca Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10'uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtildiği üzere bağış ve yardımlar, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir. Uygulamada ise genellikle bağış ve yardım tutarı giderler hesabına atılmakta yılsonunda ise kanunen kabul edilmeyen gider kabul edilerek kurum kazancına eklenmekte ve daha sonra beyanname üzerinde diğer şartların da oluşması durumunda indirim konusu yapılmaktadır.
Örnek 1:
Ulus Vergi Dairesi mükellefi (X) Otomotiv İthalat AŞ'nin 2014 hesap dönemi ticari bilanço karı 750.000,00 TL'dir. Bu kazancın 250.000,00 TL'lik kısmı ortağı bulunduğu (Y) AŞ'nin dağıttığı kar payından oluşmaktadır. Mükellef kurumun 2013 yılı zararı 200.000,00 TL'dir. Mükellef kurum 2014 yılında Türkiye Kızılay Derneği'ne 10.000,00 TL, derneğin iktisadi işletmesine ise 5.000,00 TL nakden bağış yapmış, ayrıca AB Belediyesine 20.000,00 TL nakden bağış yapmıştır. Ayrıca 100.000,00 TL de KKEG'i bulunmaktadır. Bu veriler ışığında mükellef kurumun 2014 yılı kurumlar vergisi matrahı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
İlk önce mükellef kurumun Türkiye Kızılay Derneği'ne 10.000,00 TL derneğin iktisadi işletmesine 5.000,00 TL ve AB Belediyesi'ne yapılan 20.000,00 TL bağış toplamı olan 35.000,00 TL kanun kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak kurum kazancına eklenecektir. Kazancın bulunması halinde Kızılay Derneği'ne ve AB Belediyesi'ne yapılan nakden bağış indirim konusu yapılabilecektir. Kızılay Derneğinin iktisadi işletmesine yapılan 5.000,00 TL ise hiçbir şekilde indirim konusu yapılmayacaktır. AB Belediyesine yapılan bağışın üst sınırı ise şöyle hesaplanacaktır:
[Ticari bilanço kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)]
[750.000,00 – (250.000,00+200.000,00) *%5=]15.000,00 TL'dir.
Dolayısıyla AB Belediyesine yapılan bağışın ancak 15.000,00 TL'si indirilebilecek, 5.000,00 TL'si ise indirim konusu yapılamayacaktır.
Ticari Bilanço Kârı 750.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 135.000,00
Kâr ve İlaveler Toplamı 885.000,00
İştirak Kazançları İstisnası (5/1-a) 250.000,00
Kâr 635.000,00
Geçmiş yıl Zararları 200.000,00
İndirime Esas Tutar 435.000,00
Bağış Ve Yardımlar, AB Belediyesi (10/1-c) 15.000,00
Türkiye Kızılay Dern. Yap. Bağış ve Yard. (10/1-f) 10.000,00
Kurumlar Vergisi Matrahı 410.000,00
Hesaplanan Kurumlar Vergisi 84.000,00
Örnek 2:
Hitit Vergi Dairesi mükellefi (A) Mobilya Dekorasyon AŞ'nin 2014 hesap dönemi ticari bilanço karı 500.000,00 TL'dir. Bu kazancın 150.000,00 TL'lik kısmı ortağı bulunduğu (B) AŞ'nin dağıttığı kar payından oluşmaktadır. Mükellef kurumun 2013 yılı zararı 400.000,00 TL'dir. Mükellef kurum 2014 yılında kamuya yararlı bir derneğe yurt yapımı için 30.000,00 TL nakden bağış yapmıştır. Ayrıca 100.000,00 TL de KKEG'i bulunmaktadır. Bu veriler ışığında mükellef kurumun 2014 yılı kurumlar vergisi matrahı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
İlk önce mükellef kurumun kamuya yararlı bir derneğe yurt yapımı için yaptığı 30.000,00 TL nakden bağış tutarı KKEG olarak kurum kazancına eklenecektir. Kurum kazancının bulunması halinde bağış indirim konusu yapılabilecektir. Yapılan bağışın üst sınırı ise şöyle hesaplanacaktır.
[500.000,00 – (150.000,00+400.000,00) %5 =] (-)
Bu hesaplama sonucunda eksi kurum kazancı çıkmaktadır. Dolayısıyla mükellef kurumun 2014 yılında indirim konusu yapabileceği bağış ve yardım tutarı bulunmamakta olup, ayrıca indiremediği bu bağış ve yardım tutarını sonraki yıla da nakledemeyecektir.
Ticari Bilanço Kârı 500.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 130.000,00
Kâr ve İlaveler Toplamı 630.000,00
İştirak Kazançları İstisnası (5/1-a) 150.000,00
Kâr 480.000,00
Geçmiş yıl Zararları 400.000,00
Kurumlar Vergisi Matrahı 80.000,00
Hesaplanan Kurumlar Vergisi 16.000,00
Örnek 3:
Delta Ltd. Şti'nin 2014 hesap dönemi ticari bilanço karı 650.000 TL dir. Mükellef kurumun 2012 yılı zararı 50.000 TL dir. Mükellef kurum 2014 yılında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesine MR cihazı bağışlamıştır. Cihazın bedeli 100.000 TL dir. Ayrıca Yeşilay Cemiyeti'ne 3 adet bilgisayar bağışlamıştır. Bilgisayarların toplam bedeli 5.000 TL dir. Mükellef kurumun 2014 yılı kurumlar vergisi matrahı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
İlk önce mükellef kurumun Erciyes Üniversitesi'ne yaptığı MR cihazı ve Yeşilay Cemiyetine bağışladığı bilgisayarların bedeli olan 105.000 TL KKEG olarak kurum kazancına eklenecektir. Kurum kazancının bulunması halinde bağış indirim konusu yapılabilecektir. Yapılan bağışın üst sınırı ise şöyle hesaplanacaktır.
[650.000,00 –(50.000,00) %5 =] 30.000,00
Yeşilay Cemiyetine yapılan bilgisayar bağışı ayni yardım olduğundan sınırlı olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar kapsamında değerlendirilecektir. Bu kapsamda yapılan bağışın üst sınırı 30.000 TL olduğundan yapılan bağışın tamamı kurum kazancından indirilecektir. Ayrıca Erciyes Üniversitesi'ne yapılan MR cihazı bağışının tamamı kurum kazancından indirilebilecektir.
Ticari Bilanço Kârı 650.000,00
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 105.000,00
Kâr ve İlaveler Toplamı 755.000,00
Kâr 755.000,00
Geçmiş yıl Zararları 50.000,00
İndirime Esas Tutar 705.000,00
Bağış Ve Yardımlar, Yeşilay Cemiyeti (10/1-c) 5.000,00
Erciyes Üniversitesine Yapılan Bağış 3 100.000,00
Kurumlar Vergisi Matrahı 600.000,00
Hesaplanan Kurumlar Vergisi 120.000,00
5. Sonuç
Kurum kazancından indirilebilecek bağış ve yardımları Kurumlar Vergisi Kanunu'nu 10'uncu maddesi gereğince sınırlı ve sınırsız olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Bu bağış ve yardımların indirim konusu yapılabilmesi için ön şart kurum kazancının bulunmasıdır. Kurumlar vergisi matrahının tespitinde sınırlı olarak indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardım tutarı, o yıla ait kurum kazancının %5'i ile sınırlıdır. İndirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitinde esas olan kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutardır. Bu hesaplama sonucu kazancın %5'ini geçen bir tutar bulunması halinde bu tutar indirim konusu yapılamayacak ayrıca sonraki yıla devredilemeyecektir. Aynı şekilde sınırsız olarak indirilebilecek bağış ve yardım tutarı da kazancın bulunmaması durumunda sonraki yıla devredilemeyecektir.
Kaynakça
- 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
- 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
- 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu
- 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
- 4 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
----------o----------
(1) 4 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile beyanname üzerinde indirilecek bağış ve yardımlara eklenmiştir. 4 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği 13.08.2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
(2) 03.04.2007 tarih ve 26482 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
(3) 4 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği'ne eklenen 10.3.2.6. "Yükseköğretim kurumlarına yapılacak bağış ve yardımlar" başlıklı bölümü.
