Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği ile Etimesgut Kırım Tatarları Kültür ve Dayanışma Derneği birlikte düzenlenen “Şefika Gaspıralı: Bir Dava, Bir Ömür” paneli 11 Ocak 2025 tarihinde Ankara’da Etimesgut Kent Konseyi Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.
Panel içerisinde sahne alan müzik ve halkoyunları topluluğumuz Cıyın Ansambli’nin Kırım Tatar dansları ve Kırım Tatar yırları da keyifli anlar yaşattı.
Panel; Etimesgut Kırım Tatarları Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Reyhan Kadriye Tanılmış, Kırım Tatar Millî Meclisi (KTMM) Üyesi ve Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Başkanı Prof. Dr. Gayana Yüksel, Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Serra Menekay ve Azerbaycan Kültür Derneği Genel Merkez Kadınlar Kolu Başkanı Nesrin Ünal’ın konuşmalarıyla gerçekleştirildi.
Programa Genel Başkan Vekilimiz Av. Namık Kemal Bayar, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Denis Zolotaryov, Etimesgut Belediye Başkan Yardımcısı Ebru Keyvan, Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Etimesgut Kent Konseyi Başkanı Ayhan Yılmaz, siyasi parti temsilcileri, Azerbaycan Kültür Derneği başta olmak üzere çok sayıda sivil toplum kuruluşundan temsilci ve Kırım Tatar diasporasından birçok kişi katılım sağladı.
Program, saygı duruşunun ardından İstiklal Marşı ve Kırım Tatar Millî Marşı Ant Etkenmen’in okunmasıyla başladı.
Hatice Füsun Taştan’ın moderatörlüğünü yaptığı panelde açılış konuşmaları Etimesgut Kent Konseyi Başkanı Ayhan Yılmaz’ın konuşmasıyla başladı. Yılmaz, bir ömrünü mücadeleyle geçirmiş olan Şefika Gaspıralı’nın bir rehber niteliği taşıdığını vurguladı.
Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Denis Zolotaryov ise, gerçekleştirdiği konuşmada, düzenlenen bu etkinliğin Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliğinin çalışmalarının başladığını işaret ettiğini kaydetti. Zolotaryov; Kırım Tatar halkının önde gelen milli şahsiyetlerinden biri olan İsmail Gaspıralı’nın kızı, Bağımsız Azerbaycan’ın ilk hükûmet başkanı Nesib Bey Yusufbeyli’nin eşi ve Kırım Tatar halkının ilk kurultayının delegesi Şefika Gaspıralı’nın önemli bir sembolik isim olduğunu vurguladı.
Kırım Tatarlarının ana vatanının ve Ukrayna’nın bazı topraklarının geçici işgal altında olduğunu vurgulayan Zolotaryov, böyle bir zamanda özgürlük ve demokrasi ideallerini destekleyen kadınların dayanışmasının son derece önemli olduğunu kaydetti. Canlandırılan birliğin Kırım Tatar, Ukrayna ve Türkiye’deki kadınların arasındaki etkileşimi güçlendireceğini kaydetti. Zolotaryov, sözlerini “Asil davanızda başarılar, barış ve refah diliyoruz.” diyerek sonlandırdı.
Etimesgut Kırım Tatarları Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Reyhan Kadriye Tanılmış, sözlerine Şefika Gaspıralı’nın şu sözleriyle başladı:
Bilmem ki benim hatıralarım ve içinde bulunmuş olduğum şartlar, Türkiye'deki insanları ilgilendirecek mi? Yalnızca günümüzde mi? 100 yıl sonra ilgi çekecek midir? Hatıralarım tarihi kıymette olup 100 yıl sonra da ilgi ile okunacak mı, yoksa 100 günde unutulacak mı bilmiyorum… 100 gün veya 100 yıl sonra belki unutulur fakat korktuğum, gülünç olmaktır.
Tanılmış, konuşmasını başlattığı Gaspıralı’nın sözlerine “Bilmelisiniz ki, sizin hatıralarınız ve içinde bulunmuş olduğunuz şartlar Türkiye'deki insanları da ilgilendirecektir. Yalnız günümüzde değil, 100 yıl sonra da ilgi çekecektir. Hatıralarınız tarihi kıymetli olup, 100 yıl sonra da ilgi ile okunacak, 100 günde unutulmayacaktır. 100 gün veya 100 yıl sonra da asla unutulmayacak olan hatıralarınız gülünç değil, övünç kaynağımız olacaktır.” şeklinde cevap vererek sonlandırdı.
Kırım Tatar Millî Meclisi (KTMM) Üyesi ve Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Başkanı Prof. Dr. Gayana Yüksel; gerçekleştirdiği konuşmada canlandırdıkları birliğin önemine değindi. Şefika Gaspıralı’nın genelde babası İsmail Bey’in çerçevesinde incelendiğini belirten Yüksel, toplum olarak Şefika Gaspıralı’nın taşıdığı önemin yeni anlaşıldığını vurguladı. Yüksel, Kırım Tatar halkının kıymetli bir mirası olduğunu vurguladığı Şefika Gaspıralı hakkında “Tam 100 yıl önce bir Kırım Tatar kadını, diğer dört kadınla birlikte ilk kez Kırım’da yapılan Kırım Tatar Millî Kurultayı delegesi oldu. 76 delegenin içerisindeki 5 kadından biri Şefika Gaspıralı. Daha sonra Kırım Tatar Meclisi Başkan Vekili oluyor” ifadelerini kullandı.
Hem Kırım Tatar kadınlarının hem de Türk kadınlarının güçlü bir kişiliğe sahip olduğunu vurgulayan Yüksel Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği’nin 2024 yılının Ağustos ayında kurulduğunu, Amerika, Romanya, Polonya, Ukrayna’da çalışmalarının devam ettiğini, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası platformlarda da çalışmalar yapacaklarını duyurdu.
Şefika Gaspıralı’nın Türk dünyasında ve Türkiye’de çok iyi bilinmediği ve atlanmaması gerektiğini düşündüğü bir şahsiyet olduğunu belirten Birliğin Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Serra Menekay, Gaspıralı’nın tanınması amacıyla 2017 yılında “Şefika” romanını yazdığını belirtti.
Menekay; Şefika Gaspıralı’nın annesi Zöhre Hanım’ın kadın hareketlerinde yer aldığını, vefatından sonra bu tohumları kızına bıraktığını ve Gaspıralı’nın yalnızca Rusya’daki Türk kadın hareketinin lideri olmadığını, Türk dünyasındaki aydınlanmanın da kadın lideri olduğunu vurguladı. İsmail Bey Gaspıralı’nın Kırım’da kurduğu Tercüman gazetesinin Türk kadın hareketinde taşıdığı önemin altını çizen Menekay, Gaspıralı’nın yaptığı eğitim reformlarını da kız çocuklarının eğitimini temel alarak gerçekleştirdiğini aktardı. Menekay; konuşmasında "Dilde, fikirde, işte birlik" şiarının büyük öncüsü, fikir adamı, eğitimci ve yazar, yayıncı İsmail Bey Gaspıralı’nın Kırım ve Türk dünyası için büyük önem taşıyan faaliyetlerinden, Şefika Gaspıralı’nın Tercüman gazetesindeki faaliyetlerinden, Usul-i Cedid okullarından, Alem-i Nisvan dergisinden bahsetti.
Azerbaycan Kültür Derneği Genel Merkez Kadınlar Kolu Başkanı Nesrin Ünal, Türk dünyasındaki kadın hareketinin önemli isimlerinden olan Şefika Gaspıralı’nın yalnızca Kırım için değil Azerbaycan için de taşıdığı öneme dikkat çekti. “Azerbaycan’ın gelini” olarak bahsettiği Şefika Gaspıralı’nın Nesib Bey Yusufbeyli ile yaptığı evlilik nedeniyle geldiği Azerbaycan’dan ve göç ettiği Türkiye’deki yaşamından bahsetti.
Ünal, Gaspıralı’nın İstanbul’daki yaşamında da boş durmadığını ve çeşitli çalışmalar gerçekleştirdiğini, farklı işlerde çalıştığını, Kırım Müslüman Cemiyeti ve Kırım Kadınlar Birliğinde aktif rol aldığını kaydetti. Gaspıralı’nın zor yaşamındaki en güçlü dayanağının yaşadığı üç toprağın da Türk yurdu olması olduğunu vurgulayan Ünal, Türkiye’deki yaşamında da Azerbaycan ve Kırım Tatar diasporasından bağlarını koparmadığını ve Türk dünyası için çalışmalar sunmaya devam ettiğini aktararak, konuşmasını “Şefika Gaspıralı; Türkiye Cumhuriyeti’nde bir yerde saklanan, kadın hareketi adına bir hazineydi. Biz, çok önemli tarihler boyunca o hazinenin varlığını çok az bildik. Yeterince Anadolu Türklüğünü aktaramadık. Biz kendi bünyemizden, 1900’lü yılların başında mucizeler yaratmış şahsiyetleri tanımakta ve ilham almakta çok geç kaldık.” ifadeleriyle sonlandırdı.
Ayrıca program kapsamında Şefika Gaspıralı’nın anlatıldığı bir kısa film, izleyicilerin ilgisine sunuldu.
Programda, müzik ve halkoyunları topluluğumuz Cıyın Ansambli de sahne alarak; Kırım Tatarlarının “Bayram Kaytarması, Gögercin, Sallasana Mendilini, Agır Ava Kaytarma, Bahçesaray Kaytarması”nı icra etti.
Refat Useyin’in yönetimindeki Derneğimiz Müzik grubundan Elif Ata “Ey Güzel Kırım ile Aktaban” yırlarını seslendirirken Hanzade Aktaran “Em seversin, Çimçararay” yırlarını icra etti.
Panel sonunda katılımcılara teşekkür belgesi takdim edildi.
Kaynak: QHA
Please enter correct url
