İkinci Polonya Cumhuriyeti ordusu içerisinde teşkil edilmiş olan ünlü 13. Vilnius Ulan Alayı 1. Tatar Süvari Birliği’nin hayatta olan son üyesi Stefan Mustafa Abramowicz 103 yaşında İngiltere’de hayatını kaybetti.
Yüzyıllar önce Lehistan’a (bugünkü Polonya ve Litvanya arazisine) yerleşmiş olan Tatarlar, Lehistan ordusunda Ulan ("Ulan" Türkçe bir kelime olup, Oğlan anlamına gelmektedir) olarak adlandırılmış hafif süvari birliklerinin temelini oluşturmuş ve kendilerine has birlikler teşkil etmişlerdir
1. Dünya Savaşı sonrası 1918 yılında kurulan ve mevcudiyetini 2. Dünya Savaşı’na dek sürdürmüş olan İkinci Polonya Cumhuriyeti ordusunda Tatar birlikleri tekrar oluşturuldu ve bu birlikler, 2. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’nın ve Sovyetler Birliği’nin Polonya’yı işgali sırasında bu ülkelerin ordularına karşı savaştı.
20 Ocak 1915 tarihinde Polonya’nın Kleck şehrinde doğan Mustafa Abramowicz, Eylül 1937’de askere alınarak 1. Tatar Süvari Birliği’nde görevlendirildi. Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği’nin anlaşması sonucu 1 Eylül 1939’da Almanya’nın, 17 Eylül 1939’da Sovyetler Birliği’nin saldırısı ile karşılaşan Polonya, iki cephede birden savaşmak zorunda kaldı. Abramowicz’in mensubu olduğu birlik, savaş başladığında Lublin ve Mazovya’da savaşmış, fakat Mustafa Abramowicz 27 Eylül 1939 tarihinde Sovyetler Birliği’ne esir düşerek birçok esirle beraber Kozielsk Askerî Kampı’na gönderilmiştir.
Polonya işgali sonrası Nazi Almanyası’nın, müttefiki Sovyetler Birliği’ne saldırmasıyla birlikte Moskova, İngiltere’nin baskısıyla Polonya ile Sikorski-Mayski Anlaşması’nı imzalayarak işgal ettiği Polonya’yı tekrar tanımış ve esir tuttuğu Polonyalılardan General Anders önderliğinde bir ordu oluşturulmasına izin vermiştir. Mustafa Abramowicz gibi binlerce esir de bu orduya katılarak General Anders önderliğinde İngiltere kontrolündeki İran’a ve Irak’a gitmiş, daha sonra İtalya cephesinde savaşmışlardır.
Savaş sonunda Mustafa Abramowicz, Polonya Ordusundaki görevinden 1947 yılında ayrılsa da Polonya’nın Sovyetler Birliği tarafından süren işgali sebebiyle ülkesine dönemedi ve yaşamının geri kalanını İngiltere’de sürdürdü. Temmuz 2016’da, Polonya Cumhuriyeti tarafından teğmen rütbesine terfi ettirildi ve “Polonya’nın Yeniden Doğuşu” madalyası ile ödüllendirildi.
Mustafa Abramowicz’in hatıraları 2016 yılında “Droga mojego życia: Ostatni ułan Rzeczypospolitej” (Hayatımın Yolu: Cumhuriyetin Son Ulanı) adıyla Polonya Cumhuriyeti Müslüman Dinî Birliği tarafından basıldı.
Polonya Cumhuriyeti’nin ve Polonya Tatarlarının bu kahramanına Allah’tan rahmet, sevenlerine baş sağlığı diliyoruz.
