Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifi tarafından düzenlenen Kırım Tatar Kültür Günleri’nin ikinci günü olan 28 Nisan 2023 tarihinde Bekir Sıtkı Çobanzade Kütüphanesinde, Prof. Dr. Hakan Kırımlı’nın “Kırım Tatar Yemek Tarihi” adlı söyleşisine yer verildi.
Prof. Dr. Hakan Kırımlı, Kırım Tatar Kültür Günleri'nde” Kırım Tatar Yemek Tarihi" ve yemek kültürü hakkında doyurucu bir söyleşiyi hayata geçirdi. Etkinlikte, Kıpçak Türklerinden bugüne Kırım'daki yemek ve içecek kültürü konuşuldu.
Söyleşiye; Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov, Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin, Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Kırım Gelişim Vakfı Başkanı Ümit Şilit, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Denıs Zolotaryov, Eskişehir Kırım Derneği Başkanı Ercan Bozkurt, Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifi Başkanı Necla Kalkay, Kırım Tatar sanatçı Rüstem Memed, Kırım Tatar gazeteci Zera Bekirova, Azerbaycan Kültür Derneği Kadın Kolları Başkanı Nesrin Ünal ve çok sayıda misafir katıldı.
Prof. Dr. Hakan Kırımlı, "Kırım Tatar Yemek Kültürü" başlıklı sunumda Kırım, Türkistan ve Anadolu'dan örneklerle, geleneksel Kırım Tatar yemekleri hakkında tarihi ve kültürel bilgiler verdi. Kırımlı, Kırım Tatar yemekleri hakkında verdiği bilgilerin halen hazırlamakta olduğu yemek kitabının ana hatlarını oluşturduğunu kaydetti.
Kırım’ın tarih boyunca aldığı göçlerin ve buradaki milletlerin, kavimlerin yemek kültürünü şekillendirdiğini belirten Kırımlı, Kırım yemeklerinin ana referansının Kıpçak Türkleri olduğunu kaydetti. Bu minvalde, et ve sütten müteşekkil yemeklerin dikkat çektiğini ve hayvancılığın ön planda olduğunu belirtti.
Kıpçaklar hakkında bilgi veren Prof. Dr. Kırımlı, Karpatlardan Macaristan’a Kıpçakların Kırım'da yayıldığını ve tipik Asya konargöçer toplumun bir yansıması olduğunu dile getirdi. Kırım'a farklı dönemlerde gelen Kıpçakların bölgenin beslenme kültürüne etkisinden bahseden Kırımlı, etin, Kıpçak beslenmesinin etkin ögesi olduğunu vurguladı. Etin muhafaza edilmesi için geliştirilen yöntemlerinin yemek tariflerine nasıl yansıdığını anlattı.
Prof. Dr. Kırımlı, Codex Cumanicus'ta yer alan Kıpçak yemek kültürüne dair ipuçlarından örnekler verdi. Kırımlı, et ürünlerinin yanında Kırım Tatarlarının tarihi yemeklerinin genel olarak darıdan yapıldığını kaydetti. Darıdan yapılan çorba ve pilavlardan örnekler verdi.
Kırımlı, “Et hayati derecede önemli olsa da Kıpçaklar ve onların soyundan gelenler için ancak et özel günlerde bayramlarda yenilebilirdi” dedi. Yabancı halkların, Kıpçakların yemek kültürünü savaşlarda öğrendiklerini kaydetti.
Göçer halkın vazgeçilmez içeceklerinden kımızdan ve yayıktan elde edilen ayrandan bahsetti. Kırımlı, ayrıca geleneksel Kırım Tatar içeceği "boza'ya" ayrı bir parantez açtı. Kırım Tatar halkının geleneksel bozalarından bahsetti. Kırımlı, Kırım'ın çok önemli bir şarap ve balık kültürü olduğunu kaydetti.
Prof. Dr. Kırımlı, söyleşinin ardından katılımcılara kitaplarını imzaladı.
