Dr. Ahmed İhsan Kırımlı Sosyal Tesisinde 27-30 Nisan 2023 tarihleri arasında Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifinin organizasyonunda dört gün boyunca sürecek “Kırım Tatar Günleri”nin 27 Nisan 2023 tarihindeki birinci gününde açılış töreni etkinliklerinin ardından üç etkinlik daha gerçekleşti.
Gazeteci yazar Zera Bekirova “Tercüman’dan Bugüne Kırım Tatar Matbuatı”, Av. İlyas Aktaran "Son Gazi / Yakup Satar", Prof. Dr. Hakan Kırımlı "Tarih ve Müzik" başlıklı sunumları ile Kırım Tatar Kültür Günleri’nin ilk gününde yer aldılar.
Zera Bekirova, Kırım Tatar basın yayın hayatını tarihten bugüne “Tercüman’dan Bugüne Kırım Tatar Matbuatı” sunumu ile özetledi.
Zera Bekirova, Türk dünyasında milli uyanışın büyük öncüsü, Kırım Tatar fikir adamı İsmail Bey Gaspıralı’nın Çarlık Rusyası’nın bütün yasaklarına rağmen 10 Nisan 1883’te Tercüman Gazetesi serüvenini başlattığını ifade etti. Bekirova, İsmail Bey Gaspıralı’nın kızı Şefika Gaspıralı’nın en yakın yardımcısına dönüştüğünü ve kadınlar için başlatılan çalışmaların başına geçtiğini sözlerine ekledi. Gazeteci-yazar Bekirova, 1920’li yıllarda Kırım Tatar matbuat hayatında yayımlanan gazetelerin sayısında bir artış yaşandığını söyledi.
Nenkecan Dergisi Başeditörü Zera Bekirova, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı'ndan sonra, Sovyet rejiminin baskılarına rağmen Kırım Tatar gazeteciliğinin ne şekilde faaliyetlerini sürdürdüğünü, vatana döndükten sonra Kırım Tatar gazeteciliğinin nasıl geliştiğini ve Rus işgali şartları altında çalışan Kırım Tatar gazetecilerin durumunu anlattı.
Sürgünden sonra Özbekistan’da “Kırım Tatar” ifadesinin bile yasak olduğu bir dönemin geçirildiğini kaydetti. Bekirova, 13 yıllık aranın ardından Kırım Tatarlarının 1957'de sürgünde gazete çıkarmak için harekete geçtiklerini vurguladı.
“Lenin Bayrağı” gazetesinin o yıllarda çıkarılan tek Kırım Tatarca gazete olduğunu ifade eden Bekirova, birçok kelimenin yasak olması nedeniyle çok zorluk çekildiğini sözlerine ekledi. Zera Bekirova, bu gazeteyi “Yıldız” adlı edebiyat dergisinin takip ettiğini ve Yıldız'ın ikinci Kırım Tatarca yayın olduğunu hatırlattı.
Kırım Tatarları vatanına dönmeye başladıktan sonra Kırım’da yayınlanmaya başlayan gazetelerin artışına ilişkin bilgi veren Zera Bekirova, Kırım’da “Yeni Dünya” ve “Dostluk” gazetelerini hatırlattı. Ayrıca, "Dostluk” gazetesinin adının daha sonra “Kırım” olarak değiştiğini sözlerine ekledi.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından basın yayın hayatının özgürleştiğinin altını çizen Bekirova, 2005 yılında Kırım’da Kırım Tatar Meydan radyosunun yayın hayatına başladığını kaydetti. O dönemde, Kırım'da yeni basın kuruluşlarının teşkilatlanmaya başladığını kaydetti. Bekirova, 1944 Kırım Tatar Sürgününün 62. yıl dönümü olan 18 Mayıs 2006 tarihinde Akmescit’te Kırım Haber Ajansının kurulması, 2006 yılının Eylül ayında ilk Kırım Tatar televizyon kanalı ATR'nin kurulması, 2013 yılında ATR’ye bağlı Kırım Tatar çocuk kanalı Lale’nin kurulmasını yeni basın kuruluşlarına örnek olarak gösterdi.
Zera Bekirova sunumunun tamamlarken, "Biz vardık, varız ve var olacağız. Kırım Tatar halkının matbuat tarihi kendi tarihine benzer. Nasıl kendi tarihi varsa matbuat tarihi de öyle var” dedi.
