Türkiye'de Kırım Günleri etkinlikleri 23 Aralık 2022 tarihinde İstanbul’da, 24 - 25 Aralık 2022 tarihleri arasında Eskişehir'de gerçekleştirildi.
Eskişehir'deki program ilk olarak Tepebaşı'nda yer alan 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü anıtına ziyaret gerçekleşti. Ziyarette, Sovyetler tarafından sürgün ve soykırıma maruz kalan Kırım Tatarları için Kuran-ı Kerim tilaveti yapıldı. Kırım Sürgünü anıtına çelenk bırakan heyete, Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Refat Çubarov hitap etti. Çubarov, "Bizi Kırım'dan temizlemek istediler ellerine almayı düşündüler. O yüzden milletimiz yarım asra yakın sürgünde yaşadı insanlarımız çok öldürüldü ama milletimiz milli davalarını hiç bırakmayıp Kırım'a döndü ve kendimize gelmeye başladığımız vakit dedelerimiz bitti şimdi çocuklarımız aynı zulme maruz kaldı. Ukrayna Parlamentosunda Ukrayna Cumhurbaşkanlığında gerekli kanunlar kabul edilecek ve Kırm'ın geleceğini savaştan sonra parlak görüyoruz." dedi.
Sürgün anıtına yapılan ziyaretin ardından Anadolu Üniversitesi Atatürk Kültür ve Sanat Merkezinde kurulan stantlar ile Kırım Tatar kültürünü yansıtan sanat eserleri ile fotoğraf sergisi ziyaretçilerin ilgisine sunuldu. Program çerçevesinde saat 10.30'da etkinliğin açılış konuşmaları gerçekleşti.
Açılış programında; Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu, Eskişehir Valisi Erol Ayyıldız, Ukrayna Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı Marina Popatenko, Ukrayna-Türkiye Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Eş Başkanı, Ukrayna Milletvekili Roman Grışçuk, Göç İdaresi Balkanı Dr. Savaş Ünlü, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkan Yardımcısı Sayit Yusuf, TİKA Başkan Yardımcısı Dr. Mahmut Çevik, Eskişehir Odunpazarı Belediye Başkanı Kazım Kurt, Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Refat Çubarov, KTMM Başkan Yardımcısı İlmi Umerov, Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Mükremin Şahin, Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay, Kırım Tatar Teşkilatları Platformu ve Kırım Gelişim Vakfı Başkanı Ümit Şilit, Ukrayna Cumhurbaşkanının Kırım Daimi Temsilcisi Tamila Taşeva, Kırım Tatar Milli Meclisi üyesi, Doç. Dr. Gayana Yüksel, TURKSİD Ukrayna Derneği Başkanı İsmet Yüksel, Kırım Tatar Kaynak Merkezi Başkanı, KTMM üyesi Eskender Bariyev, Ukrayna Büyükelçiliği Müsteşarı Denis Zolotaryov, Eskişehir Kırım Derneği Başkanı Ercan Bozkurt, Eskişehir Kırım Halk Bilim Araştırma Gençlik ve Spor Kulübü Derneği (EKHAD) Başkanı Recep Şen, Kırım Ailesi Koordinatörü Anife Kurtseitova, Tuvğan Til İnternet Sitesi Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin ve Eskişehir'deki Kırım Tatar diasporası dahil olmak üzere çok sayıda kişi katılım gösterdi.
Programda, Türkiye Cumhuriyeti, Ukrayna ve Kırım Tatar milli marşları okundu. Şehitlerin anısına Fatiha suresi ile birlikte saygı duruşunda bulunuldu. Ardından açılış konuşmalarına geçildi.
ÜMİT ŞİLİT: SAVAŞ DOLAYISIYLA KIRIM TATARLAR İÇİN KOMİTE KURULDU
Açılış konuşmasında ilk olarak Kırım Tatar Teşkilatları Platformu ve Kırım Gelişim Vakfı Başkanı Ümit Şilit yaptı. Kırım Tatar Teşkilatları Platformunun çeşitli etkinliklere imza attığını dile getiren Şilit, "Güzel Kırım'ımzı işgal altındadır. Buna karşı koymak bütün soydaşlarımızın tek görevidir. Kırım Tatar kardeşlerimiz tam vatanına döndüğü sırada moskof Rusya'nın işgali altında kalmıştır. 18 Mayıs 1944 senesinde Kırım Tatarlarını topyekun soykırım yapma gayesiyle Kırım'da tek bir canlı bırakmaksızın sürgüne gönderen aynı zihniyettir. 250 bine yakın soydaşımızın katleden aynı zihniyettir" ifadelerini kullandı.
Şilir savaş dolayısıyla göç etmek zorunda kalan Kırım Tatarlarına yardım etmek amacıyla Ankara'da komite kuruduklarını açıkladı. Şilit komitede Namık Kemal Bayar, Enver Aydoğan, Fethi Kurtiy Şahin'den oluştuğunu söyledi. Şilit, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Cumhurbaşkanı Başdanışmanı, Kırım Tatar aksalı Yalçın Topçu'ya destekleri için teşekkür etti.
TAMİLA TAŞEVA: TÜRKİYE'YE VERDİKLERİ DESTEK İÇİN MİNNETTARIZ
Rusya’nın Kırım’ı işgal ederek 9 yıl önce Ukrayna’ya karşı savaş başlattığını belirten Taşeva, “24 Şubat 2022'de geniş çaplı işgal saldırısı başladı. Bunun sonucunda Kırım dahil birçok farklı bölgelerde yaşayan vatandaşımız ülkelerini terketmek zorunda kaldı. Gittikleri ülkelerden biri de Türkiye oldu. Türkiye vatandaşlarımızı çok iyi karşılıyor” dedi. Taşeva, Ukrayna’nın stratejik ortağı olan Türkiye’nin askeri ve mali alanlar ile, siyasi tutsakları ve savaş esirlerini serbest bırakma konusunda destek verdiğini kaydederek, “Tüm destekler için içtenlikle minnettarız. Bu destek bizim için çok önemli.” ifadelerini kullandı.
Kırım dahil Rus işgali altında bulunan tüm toprakların kurtarılmasının Ukrayna için zafer sayılacağını belirten Teşeva, “İnsan hakları ihlalleri, yerli halk Kırım Tatarlarına uygulanan baskı sadece Kırım işgalden kurtarıldıktan ve Ukrayna kontrolü altına geçtikten sonra sona erecektir.” dedi. Taşeva Ukrayna’nın Kırım Tatar halkının haklarına destek verdiğini ve son birkaç yılda “Yerli Halklar Yasası” dahil Kırım Tatarları için önemli olan bir dizi yasa kabul ettiğini hatırlatarak, “Kırım işgalden kurtarıldıktan sonra Kırım Tatarları Kırım’ın devletçiliğinin yenilenmesi ve yönetimin yeniden kurulması konusunda öncelikli rol oynayacaktır.” ifadelerine yer verdi.
Türkiye’nin Kırım Platformu'na verdiği destek için teşekkür eden Taşeva, “Ayrıca Kırım Platformuna katıldığı için alıkonulan ve benim ayrıca burada bulunan herkes için önemli bir isim olan KTMM Başkan Yardımcısı Nariman Celal’i hatırlatmak istiyorum. Hepimiz Nariman Celal dahil tüm siyasi tutsaklarımızın serbest bırakılması için elimizden gelen çabayı göstermeliyiz. Maalesef 155 siyasi tutsağımız mevcut. 109’u ise Kırım Tatarı. İşgalcilerin Kırım Tatarlarına sistematik baskı uygulandığını ve Kırım Tatarlarını anavatanlarının dışına itme arzusunu görüyoruz” dedi.
ROMAN GRIŞÇUK: KIRIM UKRAYNA'DIR
Ukrayna-Türkiye Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Eş Başkanı, Ukrayna Milletvekili Roman Grışçuk şu ifadeleri kullandı:
"Ukrayna 300 günden fazla Rusya’nın geniş çaplı işgal saldırısına karşı koyuyor. Bu saldırganlık Kırım’ın işgali ile başladı. Ve Kırım’ın işgalden kurtarılması ile bu saldırganlık sona erecektir. Kırım Ukrayna’dır. Bu Ukrayna devletinin, Kırım Tatar halkının, Türkiye ve tüm medeni devletlerin tutumu. Kırım’ın Ukrayna’ya iade edilmeden savaşın sona ermesi önemli değil. Bunu teklif eden herkes savade savaşın süresini uzatıyor. Savaş müzakere masasında sona erecektir ama sadece Ukrayna toprak bütünlüğünü kazandıktan sonra...”
KTMM BAŞKANI REFAT ÇUBAROV, AÇILIŞTA KONUŞTU
Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı Refat Çubarov açılış konuşmasında Kırım Günleri etkinliğinin organizatörlerine teşekkür etti. KTMM Başkanı Çubarov, "Kırım, Ukrayna'dır ve Kırım bir gün bağımsız olacaktır" değerlendirmesini yaptı. Refat Çubarov, 1944'te Stalin'in Kırım Tatarlarını yok etmek üzerine kurduğu siyasetin başarılı olmadığını Putin'in bugün aynısını yapmaya çalıştığını kaydetti. KTMM Başkanı Refat Çubarov, programın sonunda katılımcılara "İnşallah, gelecek yıl Bahçesaray'da görüşelim" ifadelerini kullandı.
Ardından, Ukrayna Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı Marina Popatenko, Eskişehir Valisi Erol Ayyıldız ve Göç İdaresi Başkanı Savaş Ünlü açılış konuşmalarında, Kırım Tatarlarına destek verdi ve Kırım Tatar kültürünün tanıtılmasına imkan veren program için teşekkürlerini bildirdi.
MARİNA POPATENKO: KIRIM'DA ALIKONULANLARIN YÜZDE 80'İ KIRIM TATARIDIR
Ukrayna Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı Marina Popatenko'nun program çerçevesinde yaptığı açıklamalar ise şöyle:
"Kırım’ın işgali 9 yıldır devam ediyor. Rus saldırganlığı sonucu 2014’ten bu yana yaklaşık 30 bin Kırım Tatarı zulüm, baskı nedeniyle Kırım’ı terk etmek zorunda kaldı. Rusya yüzyıllardır Ukrayna ve Kırım Tatar halklarını yok etmeye çalışıyor. Kırım’da 22 aktivist kaçırıldı veya kayboldu, en az 18 Kırım Tatar işkenceye maruz bırakıldı. Bunlar sadece insan hakları savunucuların ulaştığı bilgiler. Gerçekte ise bu sayılar daha büyük. 2014’ten beri Kırım’da 200’den fazla kişi siyasi nedenlerden ötürü kovuşturuluyor. Bunlardan 136’sı alıkonuluyor. Kırım’da yapılan aramaların yüzde 75’inden fazlası Kırım Tatarlarının evlerinde yapılıyor ve alıkonulanların yüzde 80’inden fazlası Kırım Tatarıdır. Kırım’ın Kremlin kontrolündeki sözde yönetimi sürekli Kırım Tatarlarına baskı uyguluyor. Böylede direnişi bastırmaya çalışıyorlar. Ancak işgalciler amaçlarına ulaşamayacaktır. Onların tek amacı devletimizi yok etmek ve demokratik değerler için mücadele etmeye hazır ve bağımsız devlette yaşamak isteyen insanları yok etmektir”
Popatenko, "9 aydır devam eden geniş çaplı saldırı sonucu Ukrayna’da gençlerin yüzde 40’ı zarar gördü. Yaklaşık 2 milyon genç evlerini terk etmek ve yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. Yaklaşık 2 milyon genç ülke içinde yaşadıkları yerleri değiştirmek zorunda kaldı. Gençlerin Yüzde 50’si işlerini kaybetti. Ama umutlarını kaybetmedi. Ve devletlerine farklı alanlarında destek vermeye devam ediyorlar." dedi.
"KIRIM TATARLARININ BAŞIMIZIN ÜSTÜNDE YERİ VAR"
Türkiye İçişleri Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Başkanı Dr. Savaş Ünlü kürsüde yaptığı konuşmada, Kırım Tatar halkının 1944'teki zorunlu göçüne değindi. Ünlü, "Kırım Tatarlarının insanoğlunun en zor göçünü yaşamış, yaşadığı tüm zorluklara rağmen kimlik ve kültürlerini korumayı başarmışlar. Bunun yanında gittikleri yere de çok şey çok katmışlar. Kültürel korumanın öncüleri Kırım Tatar Türkleri olmuştur. Dilde, fikirde, işte birlik ile İsmail Gaspıralı'yı, Yusuf Akçuralı'yı anmak lazım" değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna-Rusya Savaşının başlamasıyla Ukrayna'da can güvenliği tehlikesi yaşayan sığınmacıların bilgisini veren Ünlü, savaştan sonra 2 bin 500 üzerinde Ahıska Türkünün Elazığ'a geldiğini belirtti. Ayrıca Ünlü, "Kırım Tatarları vatan algısını, hiçbir zaman kaybetmemiş, onlara vatanınızdasınız diyoruz ama onların vatan özlemini de biliyoruz, Kırım Tatarlarının başımızın üstünde yeri var" dedi.
Etkinliğe davet üzerine katılım sağlayamayan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Bursa Milletvekili Erkan Aydın ve Eskişehir Valisi Erol Ayyıldız yazılı mesaj gönderdi.
TOPÇU: HAK İÇİN MÜCADELE EDEN TÜM KIRIM TATARI KAHRAMANLARI SAYGIYLA SELAMLIYORUM
Ardından açılış konuşmalarına Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu, burada gerçekleştirdiği konuşmada şu ifadeleri kullandı:
"Dost ve komşumuz Ukrayna’dan gelen değerli konuklar, Sn. Müsteşar, Sn. Bakan yardımcıları ve Sn. başkanlarımız, değerli Valim, Altı aylıkken Ana kucağında sürgüne gönderilen, milletimi tanımayanları bende tanımam dediği için ömrünün 15 yılını zindanlarda, işkence, sürgün ve açlık grevleriyle geçiren, halkının var olma mücadelesini, teröre, şiddete başvurmadan ve asla taviz vermeden halen sürdüren, Türk Dünyasının büyük evladı, Kırım’ın efsanevi mili lideri Sn. Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun yiğit kardeşleri ve Kırım davasında her daim merhum Şefika Gaspıralı Annemiz gibi en önde yer alan, soylu fedakar ve cefakar Kırımlı anneler ve bacılar, değerli basın mensupları sizleri Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve şahsım adına saygıyla selamlıyorum. Bu güzel organizasyonda emeği geçen herkese Ümit Başkanın şahsında tebrik ve teşekkürlerimi arz ediyorum. Türkiye; Kırım başta olmak üzere Ukrayna topraklarından yapılan ilhakları ve işgalleri tanımıyor ve kabul etmiyor, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü savunmaya ve Ukrayna halkına kesintisiz insani destek içinde gerekeni yapmaya devam ediyor. Türkiye; Komşumuz olan iki ülke arasında devam eden ve iki ülkeye de maddi manevi vahim zararlar verdiği kadar, bölgenin ve dünyanın da zararına olan bu savaşın bitip, kalıcı ve adil bir barışın gerçekleşmesi için elinden gelen gayreti ve çabayı her platformda göstermektedir. Büyük Atatürk’ün vasiyeti “Yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesine bağlı olan Türkiye; “Türk Samimiyeti” ile bütün insanlık için kalıcı bir barış, daimî bir refah ve kesintisiz esenlik istiyor. Sözlerime son verirken, Ukrayna’nın toprak bütünlüğü, Kırım Tatarı soydaşlarımızın hak ve hukukları için mücadele eden tüm kahramanları saygıyla selamlıyorum. 2023 yılının bütün insanlık için hayırlara vesile olmasını diliyor, yeni takvim yılınızı tebrik ediyor, değerli heyetinizi tekrar saygıyla selamlıyorum."
KIRIM AİLESİ FAALİYETLERİ TÜRKİYE'DE DE DEVAM EDİYOR
Son olarak Kırım Ailesi Koordinatörü Anife Kurtseyitova kürsüdeki yerini aldı. Kırım Günleri etkinliğine 1 yıl önceden hazırlık yaptıklarını ve çok önem verdiklerini dile getirdi. Kurtseyitova, "2014'ten sonra mecburen Kıyiv'e gittik çocuk merkezi kurduk, maddi desteğimiz yoktu. Kıyiv'de kitaplar çıkmaya başladı. Milletimiz yıllarca sürgündeydi ve kitaplarımız yoktu. Savaş başlayınca mecburen oradan çıktık. Oradan ailelerimiz 2 kere evlerinden arılmak zorunda kaldı. Sadece kadın ve çocuklar geldik arkamızda erkekler kaldı. 4 gün otobüs yolculuğu yaptık." diyerek sürgünden bu yana Kırım Tatarlarının yaşadığı problemleri anlattı. Kurtseyitova, Türkiye'de çok sıcak karşılandığını vurgulayarak, "Edirne'ye geldik, gördüğüm ilk insan İlk Göç İdaresi Başkanı Mustafa Bey idi. Bizi çok sıcak karşıladılar bu günleri hiç unutamayız" ifadelerine yer verdi. Ardından Kurtseyitova organizatörlere teşekkür etti.
KONUŞMALARIN ARDINDAN PLAKET TAKDİMİ YAPILDI
Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Refat Çubarov, program çerçevesinde; YTB Başkan Yardımcısı Sayit Yusuf ve Göç İdaresi Başkanı Savaş Ünlü'ye plaket takdim etti. Savaş Ünlü plaketi alırken, "Türkler tarih boyunca mağdura mazluma hep sahip çıkmıştır. Başımızın üstünde yeriniz var" dedi.
TİKA Başkan Yardımcısı Mahmut Çevik, program kapsamında yaptığı konuşmada TİKA'nın Kırım Tatar halkına yönelik desteğini ifade etti ve yapılan çalışmalardan bahsetti. Çevik, "Şubat 2022'de Ukrayna'nın haksız bir şekilde işgal edilmesi bizim faaliyetlerimizi daha farklı noktalar taşıdı" dedi. Devletin verdiği imkanla yaraların sarılmasına katkı sağladıklarını vurgulayan Çevik, "Davayı tüm dünyaya anlatmak için oluşturduğu ruhla şahsiyetli duruş sergileyen Kırım Tatarları bu işgali reddediyor" diyerek katılımcılar tarafından alkış aldı.
KIRIM GÜNLERİ ETKİNLİĞİ RENKLİ SAHNELERE EV SAHİPLİĞİ YAPTI
Resmi konuşmaların ardından program coşkulu bir şekilde devam etti. Çocuklardan oluşan dans ekibi Kırım Ailesi Grubu boy gösterdi. Ekip; Ey Güzel Kırım, Ağır Ava, Kaytarma, Tımtım gibi şarkı ve danslarla renkli gösterilere sahne oldu. İzleyiciler genç ekibi alkış yağmuruna tuttu. Ardından Nogay Türkü Arslanbek Sultanbekov, Dombra, Ey Güzel Kırım türküleriyle renkli sahneye eşlik etti. Sultanbekov yaptığı konuşmada, "Bir gözümüz ağlıyor, bir gözümüz mutlu. Kırım Tatarlarının Müslüman ve Türk dünyasında önemli bir rolü var. Türkiye'ye geliyorlar, kendilerine bir ev ediniyorlar. Türkiye'nin kanatları kırılmasın" ifadelerini kullandı.
KIRIM PANELİ
İlk günün son programı olarak Türkiye'de Kırım Kültür Günleri etkinliği önemli isimlerin katılımıyla panel düzenlendi. KTMM üyesi, Doç. Dr. Gayana Yüksel'in moderatörlüğünü üstlendiği panele, Ukrayna Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı Marina Popatenko, Ukrayna Halk Mimarisi ve Yaşam Milli Müzesi Müdürü Oksana Starak Povyakel, Ukrayna Cumhurbaşkanının Kırım Daimi Temsilcisi Tamila Taşeva, Ukrayna Devlet Kültür Fonu İcra Direktörü Vladislav Berkovskıy, Kırım Tatar Kaynak Merkezi Başkanı, KTMM üyesi Eskender Bariyev, KTMM Başkanı Refat Çubarov konuşmacı olarak yer aldı.
Genel Merkezimiz tarafından hazırlanan stantlar ile fotoğraf sergisi de gün boyunca katılımcıların beğenisine sunuldu.
Etkinliğin ikinci günü çerçevesinde önce kitap tanıtım toplantısı ve ardından okur yazar buluşmaları yapıldı.
KIRIM TATAR DİLİNİN LATİN ALFABESİNDE YAZILMASI VE KIRIM TATAR ÇOCUKLARIN KIRIM TATARCA KONUŞMASININ ÖNEMİ
Kitap tanıtım toplantısında; Kırım Ailesi Koordinatörü Anife Kurtseitova, Doç. Dr. Nicole Kançal Ferrari, Doç. Dr. İrına Drıga, Mamure Çobanova, Elmira Kurtmollayeva, Dr. Nariye Seydametova yer aldı.
Kırım Tatar kültürünü Latin alfabesiyle anlatmayı amaçlayan yazarlar, Kırım Tatar dili ve edebiyatına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Özellikle, Kırım Tatar çocukların, yeni nesillerin ana dilinde konuşmasının önemine vurgu yapıldı.
Programda, Eskisehir Milletvekili Jale Nur Süllü de kürsüde dinleyicilere hitap etti. Milletvekili Süllü, "Eskişehir Kırımlı soydaşlarımıza özdeşleşmiştir. Hem Türkiye için hem de Kırım için 2023 yılı huzur ve barış getirsin" dedi.
OKUR YAZAR BULUŞMASI
Tuvğan Til İnternet Sitesi Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin'in yaptığı yazar-okur buluşması etkinliğine; Dr. Serra Menekay, Av. Hasan Aydın, Av. İlyas Aktaran, Dr. Işılay Işıktaş Sava, Doç. Dr. Nicole Kançal Ferrari, Mehmet Berk Yaltırık, ve Gönül Şamilkızı kitapları ile katıldı.
İlk olarak yazar Serra Menekay, doktorluk mesleğinden yazarlığa geçiş sürecini anlattı. Menekay, "Kırım'a gidince halamı buldum, amcamlar, halamlar Ural Sibirya ve Özbekistan'a sürülmüş. Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu'nun arkasında haklarını savunmuşlar" diyerek Kırım Tatarlarının yaşadığı sürgünü hatırlattı.
"1991 yılında Kırım'a gittik ve onları buldum, her şey böyle başladı" diyen Menekay, "Yok edilmesi planlanan halkın gücü, kültürünü, dilini korumaları sayesinde anlaştık." diye konuştu.
"Akıl unutur yürek unutmaz" diyerek eserleriyle Kırım'ın haklı davasını anlatmak istediğini söyleyen Menekay şunları kaydetti:
"Bir ara hekimliği bıraktım ve halamın yanında çok vakit geçirdim. İşgalden (2014) 10 gün önce Türkiye'ye geri döndüm. Sonra kitapevleri yayını açtı. “Şefika”, “İğne Oyası”, “Kuşbakışı” geldi. Son 5-6 yıldır Ege'deki Kuva-yi Milliye'yi çalışıyorum. En güzel kazanımların birisi “Aluşta’dan Esen Yeller”in Ukraince basılması. Benim için gurur oldu. Taras Şevçenko Üniversitesinde müfredata kondu. "Şefika" da Taras Şevçenko Türkoloji bölümünde okutuluyor, edebi yönü üzerinde tez yazıldı. Ben burada (Türkiye'de) doğdum. Mustafa Kemal'e borcum olduğunu düşünerek taksit taksit öz halkıma ve bu cumhuriyete olan borcumu ödemeye çalışıyorum"
"Türkiye'de köy kuran dedemin ve babamın hikayesi kitaplarımı yazmama ilham oldu" diyen Hasan Aydın ise Kırım Tatar irfan ve adetlerini uyarlayarak "Nerede Benim Atlarım" kitabını çıkardığını dile getirdi.
İlyas Aktaran, Kurtuluş Savaşının son gazisini anlattığı kitabı hakkında bilgi verdi. İlyas Aktaran, şu ifadelere yer verdi:
"Gazi, Kırımlı ve 1889 doğumlu. Ayrıntılı olarak inceleme ihtiyacı hissettim. Osmanlı Kırım Hanlığı ilişkilerini, Bolşevik İhtilalinden sonraki Kırım'ın yapısını ve düşüncesini ortaya koymaya çalıştım, toplu sürgüne tabi tutulan halkın yeniden Kırım'a dönüş çabalarından bahsettim tarihsel bir derleme gibi oldu"
Işılay Işıktaş Sava, Kırım Tatar şair Şakir Selim'i ve onun eserleri hakkında bilgi verdi. Sava, "Sürgünü yaşamış ardından Vatan Kırım'a dönmüş, Kırım'a döndükten sonra yazdığı 347 şiir vardı elimizde. Şiirleriyle tüm Kırım Tatarlarının yaşadıklarını gösterdi" değerlendirmesini yaptı.
"Kırım'daki Kırım Tatar (Türk-İslâm) Mimarî Yadigârları", "Kırım'dan Kalan Miras, Hansaray" kitaplarının yazarı ve doktora çalışma konusu bugün Rus işgalciler tarafından yok edilmeye çalışılan Hansaray olan Doç. Dr. Nicole Kançal Ferrari ise şunları aktardı:
"İlk kez 1993'te Kırım'a eşimle birlikte gittim. Kırım'ın çok az çalışıldığını gördüm. Her köy, kasaba ve şehri gezdik. İlk başta Bahçesaray, Akmescit, Aluşta, Eski Kırım, Sudak gibi tüm yerleri titizlikle gezdik. İyi ki gezdik sonra bir daha göremedik.
Çok az arşiv kayıtlarının kaldığını söyleyen Nicole Kançal Ferrari, 2014'teki işgalden sonra mesuliyetlerinin daha da arttığını, bölgenin tarihi arka planını da ele aldıklarını belirterek kitabını anlattı. Burada camilerin farklı amaçlarla kullanıldığının altını çizen Nicole Kançal Ferrari, "biz onu Kırım'da gördük. Gürcistan'da Ahıska'yı çalışma imkanı buldum orası da çok üzücü ama cami içindeki duvar süslemeleri duruyor." ifadelerini kullandı.
Okur yazar buluşmaları kapsamında bir diğer konuşmacı ise korku hikayeleri yazarı Mehmet Berk Yaltırık oldu. Moderator Şahin'in "Eylül ayında basılan kitabınız 3. baskısını yaptı, okuyanı çok gibi duruyor. Buradaki yazarlarımızdan farklı bir bakışınız var" ifadelerinin ardından yazar Mehmet Berk Yaltırık şöyle konuştu:
"Önce blog açarak internet üzerinden korku hikayeleri yazmaya başladım, korkuyu aktarmak zordur, kısa film çalışmaları yapmayı düşünüyorum. En büyük desteği okurlarımdan aldım. Okurların desteği çok başka "ya şöyle bir yazar varmış" demeleri bile büyük bir kazanç."
Gazeteci yazar Gönül Şamilkızı ise okur yazar panelinde Kırım'ın Rus işgali ve Ukrayna'da devam eden işgal girişimi başta olmak üzere güncel konulardan bahsetti. Şamilkızı, Ukrayna'nın başkenti Kıyiv'e giderek Meydan Olaylarını (Euromeydan), Kırım'ın işgali sürecini takip ettiği anlatan gazeteci yazar Gönül Şamilkızı "27 Şubat'ta işgal haberlerini vermeye başladık." dedi. Bu süreçte Kırım'da kalan ve gün gün oradaki trajediye tanıklık etmek zorunda kaldığını anlatan Şamilkızı, "Kırım Tatarları hala o acıyı yaşamaya devam ediyor" diye ekledi.
Gazeteci olarak tarihe tanıklık etme şansı olduğunu ancak hayatının en trajedik olayı olduğunu ifade eden Şamilkızı "Bu süreç beni çok etkiledi. O günden bu yana Kırım ve Ukrayna üzerine çalışıyorum, elde edebildiğim platformlar çerçevesinde. Kırım derneğinde birlikte işgalin kronolojisi yaptık." dedi. Şamilkızı ayrıca işgali ve işgalden sonrası süreci konu alan "Kırım Ateşi" adlı kitabından söz etti.
Program sonunda da okurlar, yazarlarının imzaladıkları kitaplarına kavuştu.
Kaynak: QHA
