İstiklâl Savaşı gazilerinden Yakup Satar’ın hayat hikâyesinin anlatıldığı “Son Gazi” isimli eser kitap raflarında yerini aldı.
Kendisi de Kırım Tatarı olan Emekli As.Hak.Kd.Alb. İlyas Aktaran’ın kaleme aldığı hatıralar Galeati Yayıncılık tarafından basıldı.
Eserde okuyucuyu ilk olarak:
“Gazi Yakup’un Kemal Paşa’sına,
Küllerinden doğan bir devletin yüce Kurucusuna; yaşadığı asrın dünyadaki en popüler siyasi-askeri lideri Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK’e,
Tam yüz yıl önce bir destan yazan mareşalinden rütbesiz neferine kadar Anadolu’nun kahraman ve asil Türk askerine, Yüce Türk milletine, tüm Türk dünyasına,
Kırım’da yaklaşık iki yüz elli yıldan beri hala Rus işgaline karşı mücadele veren yiğit Kırım’ın yiğit halkına…”
şeklindeki ithaf yazısı karşılıyor.
Bu kıymetli kitabın yazarı İlyas Aktaran kitabını ve Son Gazi’yi şu kelimelerle anlatıyor: “SON GAZİ, benim eniştem (halamın eşi) olup, 1898'de Kırım'da doğup 5 yaşında ailesi ile Anadolu'ya göç etmiş; 110 yıl ömür sürmüş; üç ülke vatandaşlığı yaşamış; bir Rus Çar'ı, üç Osmanlı Padişahı, on bir Türk Cumhurbaşkanı görmüş; Türkiye Cumhuriyetini yoktan var eden kadro içinde yer alan gerçek Çılgın Türklerden biridir.
Dokuz yıl (1915-1924) askerlik yapmış, 1. Dünya Savaşında iki yıl boyunca Irak cephesinde çarpışmış, savaşın bitmesinden bir gün önce düşmana esir düşmüş, iki yıllık esaret hayatından sonra memlekete kavuşup bu kez Türk Kurtuluş Savaşında fiilen görev yapmış, Afyon'a ilk giren ve İzmir'e ilk kavuşan 189. Alay'a bağlı bir piyade askeri olmanın şerefini ve gururunu yaşamıştır.
Eserde Gazi'nin onlarca anısı yer alırken döneme ilişkin gerçek ve önemli askeri (özellikle Genelkurmay arşiv belgelerine dayanılarak), sosyal, kültürel ve siyasi olaylar da eşzamanlı olarak inceleme konusu yapılmıştır. Özellikle, Türk Kurtuluş Savaşının Kütahya- Eskişehir muharebeleri, Sakarya savaşı ve Büyük Taarruz evresinde yaşanan her önemli olay “gün gün” incelenmiş, bu “şanlı destan” en rafine ve özet haliyle okuyucuya sunulmaya çalışılmıştır.
Ayrıca, Gazi Yakup Satar'ın Kırım Tatar Türkü bir aileden gelmesi, çocuk yaşta ailesiyle Anadolu’ya göç etmesi ve hayatı boyunca bu sosyal çerçeve içinde yaşaması dikkate alınarak göç ve göçmenlik olgusu; bu vesileyle Kırım'ın tarihi ve sosyo-kültürel yapısı, Rusya ve Osmanlı Devletinin Kırım ile olan tarihsel ilişkisi; Rus Çarlığının ve Osmanlı Devletinin yıkılış süreci; Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve Sovyet Rusya'nın kuruluş aşaması; 1917 Bolşevik Devrimi'nden ve özellikle 2. Dünya Harbinden günümüze kadar Kırım'da yaşanan insanlık dışı uygulamalar da ayrıntılı bir irdelemeye tabi tutulmuştur.”
Kendisi de asker kökenli olan yazarımız Aktaran 1898 ‘de Aktopraklara göç eden Kırım Bahçesaray Zalanköylü bir ailenin evlâdı olarak 1956 yılında Eskişehir’de dünyaya geldi. İlk ve ortaokulu Eskişehir’de okudu. Kuleli askeri Lisesi’nden sonra 1976 yılında Kara Harp Okulu’ndan Muhabere Teğmen rütbesiyle mezun oldu. Kars ve Sinop’ta görev yaptı. Bu arada Ankara Hukuk Fakültesi’nin bitirerek askeri hakim sınıfına geçti. 1986-2005 yılları arasında Isparta, Erzincan, Ankara ve Kocaeli’deki askeri birimlerde askeri hâkimlik ve adli müşavirlik yaptı. Ankara’da görev yaptığı sırada Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamladı. 2005 yılında Askeri Hâkim Kd. Albay rütbesinden kendi isteğiyle emekliye ayrılarak Ankara Barosu’nda serbest avukatlığa başladı. 2016-2018 yılları arasında Türk Hava Kurumu Üniversitasi’nda hukuk müşavirliği görevinde bulundu. Gazi Yakup Satar, öz halası Meryem Satar’ın eşi sıfatıyla halen serbest avukatlığa devam etmekte olan Aktaran’ın eniştesidir.
Bu değerli eseri okumak isteyenler kitap marketler ve internet üzerinden edinebilecekleri gibi Kırım Derneği Genel Merkezi’nden de satın alabilirler.
.
