Türkiye’de faaliyet gösteren 50’den fazla Kırım Tatar teşkilatının yer aldığı Kırım Tatar Teşkilatları Platformunun istişare toplantısı,  Ankara’da 7-8 Mayıs 2022 tarihleri arasında Büyük Anadolu Otel’de gerçekleşti. Toplantıya Kırım Tatarlarının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ile Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Refat Çubarov da video konferans yoluyla katıldı.

Kırım’daki işgalden bu yana sürgünlerde, göçlerde, Rus zulmü altında şehit olan insanların ve Rusya’nın başlattığı işgalden sonra vatanlarını korumak için hayatlarını kaybeden kahramanların anısına saygı duruşunda bulunuldu. Ardından İstiklal Marşı ve Kırım Tatar marşı okundu. Saat 14.00’te başlayan toplantının açılış konuşmasını Kırım Tatar Teşkilatları Platformu Koordinasyon Kurulu ve Kırım Gelişim Vakfı Başkanı Ümit Şilit ile Genel Başkanımız Mükremin Şahin yaptı.

Toplantının birinci oturumunda; Kırım Tatar halkının milli lideri, Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Dünya Kırım Tatar Kongresi (DQTK) ve Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı Refat Çubarov video konferans yoluyla konuşma gerçekleştirdi. KTMM Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov, Kırım Tatar milli hareketi emektarı, Kırım Tatar Milli Kurultayı Delegesi ve Dünya Kırım Tatar Kongresi (DQTK) yönetim kurulu üyesi Zevcet Kurtumerov, Eskişehir Odunpazarı Belediye Başkanı Av. Kazım Kurt, Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kırımlı, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Filiz Tutku Aydın Bezikoğlu, KTMM Türkiye Temsilcisi ve Emel Kırım Vakfı Başkanı Zafer Karatay konuşmacı olarak yer aldı.

Toplantının ikici oturumunda DQTK Genel Sekreteri ve Genel Başkan Vekilimiz Av. Namık Kemal Bayar, Kırım Ailesi Kültür Merkezinin kurucusu Anife Kurtseitova, Eskişehir Kırım Derneği Başkanı Ercan Bozkurt ve Bursa Şubemiz Başkan Yrd. Süleyman Gence ikinci oturumda söz alarak Ukrayna’dan Türkiye’ye gelen sığınmacılar hakkında konuştu.

Önceki Dönem Genel Başkanımız ve Genel Merkez Yönetim Kurulu Üyemiz Tuncer Kalkay enformasyon konulu, Ümit Şilit ve Mükremin Şahin de 18 Mayıs çalışmaları konulu konuşmalarını ikinci oturumda yaptı.

Üçüncü oturum ise Genç Tatar İnisiyatif Grubu adına Kamil Can ile Muhammed Yusuf Aydamak, Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifi adına Necla Kalkay , Kırım Araştırmaları Ağı adına Fethi Kurtiy Şahin sunumlarını gerçekleştirdi.

Toplantının dördüncü ve son oturumu 8 Mayıs 2022 tarihinde gerçekleştirildi. Son oturmda katılımcılar tarafından yapılan genel değerlendirmenin ardından hazırlanan sonuç bildirgesi oy birliği ile kabul edildi.

Sonuç bildirgesine buradan da ulaşabilirsiniz.

Toplantıda yapılan konuşmalardan bazı kesitler ise aşağıdaki şekilde yer aldı.

Kırım Gelişim Vakfı ve Kırım Tatar Teşkilatları Platformu Başkanı Ümit Şilit, yaptığı hoşgeldiniz konuşmasında şunları kaydetti:

 “Bugünlerde dünya yine bir katliama, yine bir gözyaşına, kana ve zulme şahitlik ediyor. Yine Rusya’nın zulmü dünyanın gözü önünde devam ediyor. Biz bu katliamlara, zulümlere, ölümlere hiç yabancı bir millet değiliz. Kırım Tatar milleti defalarca bu zulümleri yaşamış, defalarca sürgünlere uğramış, soykırımı yaşamış bir millet. Bugün yine Ukrayna’da yaşayan Ukraynalı kardeşlerimiz, Kırımlı soydaşlarımız zor günler yaşamaktadırlar. Burada Türkiye’nin değişik bölgelerinden gelen soydaşlarımız, yine bir zulüm (Rusya) yüzünden vaktiyle Romanya üzerinden Türkiye’ye geldi. Eğer sürgün zulüm olmasaydı; Türkiye, Bulgaristan, Romanya, ABD’de bizim ne işimiz vardı? Maalesef bu koşullar dünyanın gözü önünde gelişiyor ama dünya ses çıkarmıyor. Bugün iletişim olanakları nedeniyle tüm haberleri alıyoruz. Oysa ki; 18 Mayıs 1944 gecesi Kırım Tatarlarının vatanlarından topyekun olarak sürgün edilişini, bir tek canlı kalmaması için 250 bin kadın, çocuk ve ihtiyarın katledilişini dünya değil görmek, duymadı bile… Duysa bile duymazlıktan geldi. Bu acı tarihi unutmamamız lazım. Bizim milletimiz asil bir millettir, şimdiye kadar bir mantar tabancası patlatmadan kendi haklı davasında dünyada örnek projeler içerisinde gösterilen mücadelesinde ölümüne canını ortaya koyarak çalışmış ve başarmış bir millettir. Haklı davamıza sahip çıkalım. Kırım’da yaşayan soydaşlarımızın bizden maddi bir beklentisi yok. Sadece manevi destek bekliyorlar. Bizler burada 18 Mayıs’taki katliamın gününü bir şekilde büyük etkinlikler düzenleyerek kaydedersek Kırım’da yaşayan kardeşlerimize moral vermiş oluruz.”

Kırım Tatar Teşkilatları Platformu buluşmasında, Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin yaptığı konuşmada, “Halkımızın çok büyük dertleri var. Kırım Tatar halkı dünyanın 15 ülkesine dağılmış vaziyette yaşıyor. Vatanımız Kırım’da maalesef çok az bir nüfusumuz kaldı. Gerçek istatistikleri bilmiyoruz. Özbekistan’dan ABD’ye kadar 15 ülkede yaşayan halkımızın en büyük kesimi Türkiye’de yaşıyor. Türkiye’de son yıllarda Kırım Derneklerinin sayısında ciddi bir artış oldu. Bu tabii ki bu çok güzel bir şey, istediğimiz bir şey, yapmak istediğimiz bir şey. Derneklerimiz; temsilcilik ve vakıflarıyla bugün sayıları 50 civarında. Bugün burada şu anda 40 civarında teşkilatımızın yöneticileri bulunuyor.” dedi.

Genel Başkanımız Mükremin Şahin, platform toplantısının amacını şu sözlerle özetledi:

 “Bizler bu toplantıyı önümüzdeki yol haritasını çizmek; halkımızın, kültürü, edebiyatı, geleceği ile ilgili yapmamız gereken temel çalışmaları yerine getirmek için yapıyoruz. Bunları yaparken ortak çalışma içerisindeyiz. Aynı zamanda amacımız; vatanımızla olan bağımızı kuvvetlendirmek ve orada yaşayan kardeşlerimizle birlikte yapacağımız çalışmaların yol haritasını çizmek.

Bugün Kırım’da yasaklı teşkilat durumuna sokulmuş olan meclisimizin, kurultayımızın, siyasi çizgisi bizim her zaman yönelişimizin çizgisi olmuştur. Bu çizgi, 1917’lerden gelen bir çizgidir. Bizim bu çizgimiz bozulmadı. Bu çizginin adı kurultay çizgisi, meclis çizgisidir. Bu çizgi, mücadele insanlarımız Gaspıralı İsmail Bey’in, Numan Çelebicihan’ın çizdiği yoldur. 1944 Sürgününden sonra sürgün yerlerinde gelişen milli hareketimizi oluşturduğu prensiplerdir. Bu prensipler; demokratik, insan hakları ve uluslararası hukuka saygılı olma prensibidir. Bu çizgimizden hiç vazgeçmedik. İnşallah bundan sonra da hiç vazgeçmeyeceğiz.

“Meclis (KTMM) olarak dünyada insani, siyasi taleplerimizi takip edeceğiz. Biz hiçbir zaman siyasi taleplerimizden vazgeçmedik. Bu siyasi taleplerimiz nedir? Kırım’da Kırım Tatar Muhtar Cumhuriyetidir. Bugün bu taleple devam ediyoruz. Bugün Ukrayna toprak bütünlüğüne saygılı, coğrafya esasına dayalı bir milli muhtar cumhuriyeti talebimiz devam ediyor. Kültürel, tarihi çalışmalarımızı yaparak halkımızın Kırım Tatarı olarak yaşaması için elimizden geleni yapacağız. Bu toplantının da bunlara kuvvetli bir vesile olmasını diliyorum. Bir halk eğer var olmak isterse bunu anca kendisi sağlayabilir. Bugün tüm dünyadaki Kırım Tatarlarının bir kara vermesi gerekiyor: Biz Kırım Tatarları olarak yaşayacak mıyız, yaşamayacak mıyız? Var olacak mıyız, olmayacak mıyız? Vatanımızla bağımızı koparacak mıyız koparmayacak mıyız?… Tabii ki hepimiz Türk’üz, Müslümanız bundan da şeref duyarız. Ama biz Kırım Tatarıyız. Kırım Tatarları olarak da insanlığın kıymetli bir parçasıyız. Onurlu ve şerefli yaşamak için elimizden gelen her şeyi yapacağız. İnşallah bu toplantı halkımız için yeni bir başlangıç olur.”

Toplantıya video konferans aracılığıyla katılan Kırım Tatarlarının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Ukrayna’daki güncel durum hakkında bilgi verdi. Kuzeyde başarısız olan Rusya’nın şu an Ukrayna güney bölgelerini işgal ederek Ukrayna’nın sınır komşusu Moldova’nın ayrılıkçı bölgesi Transdinyester’e bir koridor açmak istediğini belirten Kırımoğlu, “Yani Ukrayna’nın denize çıkışlarını kapatmak istiyorlar.” dedi.

Rusya’nın iki taraf arasında yapılan ateşkes anlaşmalarına uymadığını hatırlatan Kırımoğlu, “Tahliye için koridor açıyorlar ama sonra tahliye araçlarına ateş açıyorlar. Mariupol’de anlaşmalar yapılıyor ama ateşkese uymuyorlar. Bu yüzden tahliye olmak isteyen kişilerin sayısı az oluyor.” dedi. İşgal altındaki Kırım’ın durumu ile ilgili de konuşan Kırımoğlu, “Kırım’da askerlik yaşı gelen gençlerin yarımadadan çıkmasını engellemek için çıkışları yasakladılar. Kırımlı gençleri yasa dışı olarak askeri hizmete zorluyorlar. Bildiğimiz kadarıyla Rus ordusunda zorunlu askerlik yapan birkaç Kırım Tatar genç savaşa gönderildi. Kırım’a savaştan 10-12 kişinin cesedi getirildi… Kırım’daki soydaşlarımıza birkaç kere çağrı yaptık. Mümkün olan tüm yollarla savaşa katılmaktan kaçının diye. Çünkü Ukrayna’ya savaşmaya gelirseniz ya katil ya da ceset olacaksınız dedik.” ifadelerini kullandı.

Rusya’da 9 Mayıs’ta kutlanan Zafer Bayramı nedeniyle Putin’in konuşma yapması beklendiğini belirten Kırımoğlu, “Ne söyleyecek şimdilik belli değil. Kıyiv’i 3 günde ele geçireceklerdi ama başarılı olamadılar. Kıyiv bölgesindeki Buça, Borodyanka ve diğer yerleşim yerlerinde sivilleri öldürdüler. Bu yerleşim yerlerinde yaşananlar ayrı bir mesele. Birçok uluslararası gözlemci gelip inceleme yaptı. Bir dizi toplu mezar bulundu. Böyle vahşet İkinci Dünya Savaşı’ndan beri Avrupa’da görülmedi.” dedi.

KTMM Başkanı Refat Çubarov ise, Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşın 73’üncü gününde de Rus bomba ve füze saldırılarının devam ettiğini belirtti. Kırım’ın 2014 yılında Rusya tarafından işgal edilmesinden sonra Ukrayna ana kısmına geçmek zorunda kalan çok sayıda Kırım Tatar gencinin Ukrayna silahlı kuvvetleri saflarında Rusya’ya karşı savaştığını ifade eden Çubarov, bunların arasında ölen ve yaralananların da olduğunun altını çizdi. Kırım Tatarlarının da bu savaşta Ukrayna tarafında yer aldığını ve sayılarının az olmadığını kaydeden Çubarov, savaşta zarar gören ailelere ve sığınmacıların durumuna değindi. KTMM’nin Koordinasyon Merkezi’nin diaspora ile ortaklaşa yardım faaliyetlerinden de bahseden Çubarov, Kırım Tatar siyasi tutsakların son durumunu, Ukrayna’daki savaş nedeniyle ülkede tedavi imkanı olmayan hastaların Türkiye’ye getirilmesine yönelik ve askerlere yapılan yardım çalışmalarını anlattı.

Rusya’nın Kırım’ı işgal ettiği günden bu yana 8 yıldır Kırım Tatar halkına zulmettiğini vurgulayan Çubarov, Kırım’ın Rus nüfusuyla doldurulduğunu ifade etti. Çubarov, yüzden fazla Kırım Tatarının alıkonulduğunu ve hapislerde tutulduğunu bildirdi.

Çubarov, ayrıca Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşa dair özellikle Türkiye’deki bazı basın kuruluşları aracılığıyla yaydığı yalan haberlere ve kara propagandaya dikkat çekti.

Kırım’ın işgalci yönetiminin bazı Kırım Tatar işbirlikçilerini öne çıkarmaya çalıştığını belirten Çubarov, “Geçen günlerde Akmescit’te (Simferopol) bir toplantı gerçekleştirilerek Kırım Tatar Milli Meclisi gibi bir organın kurulduğunu dünyaya yaymaya çalıştılar. Ama başta basın olmak üzere herkes Rusların bu provokasyonunun farkına vardı. Bu konularda daha dikkatli olmanızı istiyoruz.” dedi.

Herson bölgesi ve Zaporijjya bölgesinin bir kısmının Rus işgal güçleri tarafından kontrol altına alındığını hatırlatan Çubarov, “Şu an eski Ukrayna askerlerine, aktivistlere, yerel yetkililere, Kırım Tatar aktivistlere baskılar uygulanıyor. Kırım Tatar yerel meclislerin üyeleri alıkonuluyor. Bazı insanlarımızın nerede olduğunu bilmiyoruz, bazılarından haber alıyoruz. Geniçesk kentinde bir okulu hapse dönüştürdüler. Alıkoydukları insanları orada tutuyorlar. Herson bölgesinden yaklaşık 8 kişi alıkonularak Akmescit’teki tutukevine sevk edildi. Bunlar Kırım Tatar yerel meclisler üyeleri.” diye kaydetti.

Eskişehir Odunpazarı Belediye Başkanı Av. Kazım Kurt da Kırım Tatar Teşkilatları Platformu toplantısına katılarak konuşma yaptı. Belediye Başkanı Kurt, daha etkili çalışmaların yapılabilmesi için Türkiye’deki Kırım Tatar teşkilatların güçlerini birleştirmesinin önemine dikkat çekti.

Kurt konuşmasında, “KTMM’nin öncülüğünde, tüm dünyanın Kırım Tatarlarının lideri olarak tanıdığı Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun önderliğinde örgütlenmemiz lazım. Bu işin insani, hukuki, ekonomik, siyasi boyutları ele alınmalıdır. Bu noktada Kırım Tatarlarına yönelik çalışmalar yapılmalıdır” ifadelerini kullandı. Kırım Tatar Platformunun çalışmalarına değinen Kurt, “Bizim 6-7 yıl önce Eskişehir’de başlayan platform çalışmalarının ciddi sonuçlar aldığını görebiliyoruz. Ama bunun sorunları çözmede yeterli olmadığını hepimizin bilmesi lazım. Yine de var olan sorunları çözmemiz için çalışmalara devam etmeliyiz. Bu yüzden Türkiye’de gücümüzü ve dayanışmamızı arttırarak oradaki insanların beklentilerini boşa çıkarmamalıyız. Bu platform da bunu yapacaktır. Biz de üzerimize düşeni yapmaya hazırız” dedi.

1944 Sürgününden sonra 1980’lerin sonunda toplu olarak Kırım’a dönmeye başlayan Kırım Tatarlarının 2014 işgaliyle birlikte yine Rus zulmüne maruz kaldığını belirten KTMM Başkan Yardımcısı İlmi Umerov, “Halkımızın en aktif kesimi Kırım’ı terk etmeye mecbur bırakılıyor. Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya saldırmasından sonra insanlarımız yine aktif tutum sergilediler. Birçok tanıdığım orduya ve yerel savunma birliklerine katıldı. Askerlere yardım ediyorlar. Bunların arasında hayatlarını kaybeden insanlarımız da var.” diye konuştu.

Rus işgalcilerin Kırım’dan çıkışları kapattığını kaydeden Ümerov, Rusların Zafer Bayramını kaydettiği 9 Mayıs’tan sonra seferberlik ilan edeceğini ve Kırım Tatarları başta olmak üzere Kırımlı erkekleri Ukrayna’ya karşı savaşa göndermesinin beklendiğini ifade etti. Kırım Tatar milli hareketi aktivistlerinin, Kırım’ı terk edip başka ülkelere gitmek zorunda kalan Kırım Tatarlarına yardım çalışmaları yürüttüğünü belirten Umerov, Türkiye’deki Kırım Tatarlarından ve Türk devletinden daha etkin destek beklediklerini ifade etti. Ayrıca Umerov, Türkiye’nin Ukrayna’ya ve Kırım Tatarlarına diğer devletlere nazaran daha büyük destek verdiğini vurguladı.

Kırım Tatar milli hareketi iştirakçilerinin halkın vatana dönmesi için verdiği mücadeleden bahseden Kırım Tatar Milli Kurultayı Delegesi ve Dünya Kırım Tatar Kongresi (DQTK) yönetim kurulu üyesi Zevcet Kurtumerov, “Kuzey komşumuz 250 yıldır bizim rahat yaşamamıza izin vermedi. Bizim hanlığımızı yıktı… Kırım’da Kırım Tatarları olmasa o Rus toprağı olacaktır. Biz buna asla razı olmadık, olmayacağız ve içinde bulunduğumuz şartların elverdiği şekilde mücadelemize devam edeceğiz…” dedi.

Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kırımlı, burada yaptığı konuşmada şunları kaydetti:

 “Ukrayna’daki savaş bizim kayıtsız, tarafsız kalabileceğimiz bir savaş değil, bu bizim savaşımız. Biz bu savaşın tam ortasındaki tarafıyız. Asla tarafsız değiliz. Çünkü milletimiz bütün tarihi boyunca daima haksızlık karşısında, haklının yanında oldu. İnsan haklarının tarafında oldu. Bu bizim asla vazgeçmeyeceğimiz çizgimiz oldu. Bu bize, tüm dünyada, bütün milletler arasında en büyük şerefi kazandıran kimliğimiz oldu… Savaşın taraflarından birisi bize iki yüz elli senedir dünyayı zindan eden, bizi dünya yüzünden yok etmeye çalışan, bunun her şeyi yapan, mecbur bıraktığı göçlerle bu insanların Kırım’da değil de burada olmasını, dünyanın başka yerlerde olmasına sebep olan, varlığımızı, tarihimizi yok etmeye çalışan, milletimizi 1944’te soykırıma maruz bırakan, bu yetmemiş gibi 2014’te tekrar vatanımızı işgal edip yine bizi yok etmeye çalışan Rus emperyalizmidir. Bunun karşısında nasıl tarafsız olabiliriz?”

Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Filiz Tutku Aydın Bezikoğlu konuşmasında, Ukrayna konusunun konuşulduğu her ortamda Kırım meselesinin gündeme getirilmesi ve geri planda kalmaması gerektiğine dikkat çekti.

Birinci oturumun son konuşmacısı olarak da KTMM Türkiye Temsilcisi ve Emel Kırım Vakfı Başkanı Zafer Karatay söz aldı. Karatay, “Bu savaş sadece Ukrayna’nın savaşı değil Kırım Türklerinin savaşıdır, Türk Dünyasının savaşıdır. Savaşın karanlığında Kırım’ın aydınlığı, özgürlüğü görünüyor. Gelecek Ramazan Bayramını özgür Kırım’da hep birlikte yaşayacağız inşallah. 40gün 40 gece bayram” ifadelerini kullandığı konuşmasında Rusya’nın çirkin saldırıları yanında “Rusya, Ukrayna'daki savaşı için değişik ülkelerde propagandasını yapacak binlerce insanı satın aldı. Sanmayın ki bunlar gönüllü propaganda yapıyor” ifadeleri ile yaratılan dezenformasyona da dikkat çekti.

Kaynak: QHA - Ayyıldız Huri Kaptan

Foto: QHA, Nedim Ergün Kırımlı, Tuncer Kalkay

<iframe width="560" height="315" src="/

" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>