Kırım Gelişim Vakfı Bursa Şubesi, 20 Şubat 2022 tarihinde Kırım’ın antlı şehidi Noman Çelebi Cihan’ı anma ve Kırım’ın Rusya tarafından işgalini protesto etkinliği düzenledi.
Katılım ve vatandaşların ilgisinin yoğun olduğu etkinlik vesilesiyle, Kırım’da 8 yıldır devam eden Rus işgali altındaki sistematik baskılara hedef olan Kırım Tatarlarına bir kere daha dikkat çekildi.
Kırım Gelişim Vakfı Bursa Şubesi, Kırım Halk Cumhuriyeti’nin ilk başkanı, Kırım Tatar halkının antlı şehit olarak gördüğü Noman Çelebi Cihan’ın şehadetinin yıl dönümü ile Kırım’ın 2014 yılında Rusya tarafından işgal edilmesinin yıldönümünde anma programı ve protesto etkinliği gerçekleştirdi.
Barış Manço Kültür Merkezi’nde düzenlenen etkinliğe Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Baş Danışmanı Yalçın Topçu, Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz, Eskişehir Odunpazarı Belediye Başkanı Avukat Kazım Kurt ve çok sayıda Kırım Tatar sivil toplum kuruluşu temsilcisi ile vatandaşlar katıldı. Genel Merkezimiz adına Genel Başkanımız Mükremin Şahin, Tuvğan Til İnternet Saytı Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin, Kırım Vakfı Mütevelli Heyet Üyesi Mine İmrak ile Derneğimiz Kırıkkale Şube Başkanı ve Genel Merkez Disiplin Kurulu Başkanı Uğur Yaşar Uygun da katılımcılar arasında yer aldı. Ayrıca Derneğimiz Afyon, Bursa, İstanbul, İstanbul Anadolu Yakası, Kocaeli ve Yalova-Çiftlikköy Şube Başkanları ile yöneticileri de toplantıda hazır bulundular.
Toplantı başlamadan hemen önce Düzce Kırım Derneği geçtiğimiz yıl Genel Merkezimiz tarafından düzenlenen çevrimiçi "Söz Gençlerin" etkinliğine Bursa'dan sunumlarıyla katılan 3 gencimize (Taha Berke Kömürcüoğlu/Adnan Süyen ve Kırım Sevdası, Miray Gence/1944 Sürgünlük Anıları, Egemen Köken/Kırım'ın Nasrettin Hocası:Ahmet Aqay) plâket verdi. Çalışmalarımızda gençlerin önemine vurgu yapan dernek yetkilileri gençlerin yapmış oldukları sunumların da çok başarılı, neredeyse yüksek lisans düzeyinde çalışmalar olduğunu ifade ettiler.
“İstiklal Marşı” ve Kırım Tatar milli marşı “Ant Etkenmen”in okunmasıyla başlayan etkinliğin açılışında şehitler için dua edildi. Sunuculuğunu Kırım Gelişim Vakfı İstanbul Şube Başkanı Işıl Gözleveli’nin yaptığı etkinlikte, daha sonra Kırım Gelişim Vakfı’nın kuruluş sürecinden bugüne faaliyetlerinden bahsedildi. Ardından Kırım işgali sırasında bölgede bulunan Gazeteci-Yazar Gönül Şamilkızı‘nın Kırım’ın işgaliyle ilgili hazırladığı belgeselin gösterimi yapıldı.
Protokol konuşmalarını sırasıyla Kırım Gelişim Vakfı Bursa Şube Başkanı Haluk Yaşayanlar, Eskişehir Odunpazarı Belediye Başkanı Avukat Kazım Kurt, Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz, Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı Yalçın Topçu gerçekleştirdi.
HALUK YAŞAYANLAR: “KIRIM GELİŞİM VAKFI BURSA ŞUBESİ OLARAK AMACIMIZ; İLİMİZDE YAŞAYAN KIRIM TÜRKLERİ ARASINDA SOSYAL, KÜLTÜREL İLİŞKİLERİ GELİŞTİRMEKTİR…”
Kırım Gelişim Vakfı Bursa Şube Başkanı Haluk Yaşayanlar yaptığı protokol konuşmasında: “Kırım Halk Cumhuriyeti’nin ilk başkanı, antlı şehidimiz Noman Çelebi Cihan’ı anma ve Kırım’ın işgalini protesto etkinliğimize hoşgeldiniz, şeref verdiniz. Bu programı Yıldırım Belediyemiz ile işbirliği içinde gerçekleştiriyoruz. Yıldırım İlçe Belediye Başkanımız Sayın Oktay Yılmaz’a huzurlarınızda teşekkür etmek istiyorum. Kırım Gelişim Vakfı Bursa şubesi olarak amacımız; ilimizde yaşayan Kırım Türkleri arasında sosyal, kültürel ilişkileri geliştirmek, örf, adet ve geleneklerimizi yaşatmak ve geleceğe taşımak, vatan Kırım ve diasporasındaki soydaşlarımız ile kopmayan ilişkilerimizi geliştirmek, ayrıca ilimiz Bursa’ya Kırım’dan yüksek öğrenim için gelen öğrencilerimizi sahiplenmek ve ihtiyaçlarını karşılamaktır. Programımıza katılımlarınızdan dolayı hepinize ayrı ayrı teşekkür ediyor, saygılarımı sunuyorum.” diye kaydetti.
Daha sonra Eskişehir Odunpazarı Belediye Başkanı Avukat Kazım Kurt konuşma yaptı. Kurt, bugün her iki konu için topladıklarını ifade ederek programa katkı sağlayanlara teşekkür etti. “Türkiye’deki Kırım Tatarları birlik olmalı” diyen Kurt, Kırım Tatar Milli Meclisi’nin (KTMM) işaretiyle hareket etmenin gerekliliğini vurguladı.
Ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın selamını ileterek konuşmasına başlayan Baş Danışmanı Yalçın Topçu, Kırım’ın gerçek sahibi Kırım Tatarlarının vatanlarına kavuşması temennisini dile getirererek, yıllar önce ilk olarak “Kırımoğlu’na özgürlük!” dediği için hapishanelerle tanıştığını belirtip hala aynı sözü söylediğini vurguladı. Kırım Tatarlarının tarihinde her döneminde uğradığı zulümlere dikkat çeken Topçu, Rus işgali altındaki Kırım’da Hansaray’ın işgalcilerce tahribinden Kırım Tatarlarını hedef alan sistematik baskılara değinen bir konuşma gerçekleştirdi.
Konuşmasının ardından Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı Topçu’ya, Kırım Gelişim Vakfı Bursa Şube Başkanı Haluk Yaşayanlar ile Kırım Tatar Teşkilatları Platformu ve Kırım Gelişim Vakfı Başkanı Ümit Şilit tarafından Kırım Tatar kalpağı hediye edildi.
Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz da protokol konuşmasında, Kırım’ı gönül coğrafyalarının naide çiçeklerinden biri olarak nitelendirerek, Yıldırım Belediyesi olarak coğrafya okumalarıyla ilgili çalışmalarından bahsetti. Yılmaz, İsmail Bey Gaspıralı ve Noman Çelebi Cihan başta olmak üzere tüm şehitleri rahmetle andı.
PANELDE ÇELEBİ CİHAN ÇELEBİ CİHAN’DAN KIRIM’IN İŞGALİNE DEK BİRÇOK MESELE DİLE GETİRİLDİ
Protoko konuşmalarının akabinde etkinliğin panel safhası başladı. Moderatörlüğünü Eskişehir Odunpazarı Belediye Başkanı Avukat Kazım Kurt’un yaptığı panelde Bilkent Üniversitesi’nden Hakan Kırımlı, gazeteci-yazar Gönül Şamilkızı, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nden Prof. Dr. Enver Aydoğan, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesinden Dr. Öğr. Üyesi Işılay Işıktaş Sava konuştu.
Panel Prof. Dr. Enver Aydoğan’ın konuşmasıyla başladı. Kırım’ın antlı şehidi Çelebi Cihan Çelebi Cihan’ın biyografisine dair bilgilendirmeler yapan Aydoğan, erken yaşına rağmen milleti için çalışmış Çelebi cihan’ın eğitimine ve mesleki hayatına dikkat çekti. “Türk milletinin büyük bir ailesiyiz” diyen Aydoğan, Kırım Tatar toplumsal alanında kadın erkek eşitliğine de değinerek Türk ve İslam toplumunda kadın ve erkeğin eşit role sahip olduğuna vurgu yaptı. Önemli Kırım Tatar kadınlarından da bahsederek kısa süren “Kırım Tatar Ahali Cumhuriyeti”nin kurulma sürecini ve yaşananları aktardı. Devletin son buluşunu ve Kırım Tatar liderlerin Bolşeviklerce nasıl katledildiğini de anlattı.
Panel esnasında Ukrayna’nın İstanbul Başkonsolosluğu Temsilcisi Maksim Vdoviçenko, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasıl Bodnar’ın mesajını paylaştı. Vdoviçenko, Bodnar’ın “Katil Rusya 2014’te bir kez daha gerçek yüzünü gösterdi” ifadelerini aktardı.
Aydoğan’ın ardından konuşmasına başlayan Dr. Öğr. Üyesi Işılay Işıktaş Sava da, Noman Çelebi Cihan’ın sonradan Kırım Tatar milli marşına dönüştürülecek “Ant Etkenmen” şiiri ile döneminde ve sonrasında şairlere nasıl tesir ettiğini anlattı. Işıktaş Sava, “Şiire baktığımızda kendini milletine adayan, milletinin çektiği acılara üzülmeden, yanmadan yaşamak yerine ölmeyi isteyen; vatanını ve milletini içine düştüğü hazin ve vahim durumdan kurtarmayı kendine vazife edinen, milletinin gözyaşlarını dindirmeye söz veren bir şaiiri görmekteyiz. Şair, şiirinin üç kıtasının da “Ant etkenmen” ile başlayarak milletinin geleceği, refahı ve huzurlu günleri adına kendini feda etmeye razı olduğunu kuvvetlendirmek için üstüne basa basa kullanmıştır.” diye kaydetti.
Daha sonra sözü Gönül Şamilkızı aldı. İşgal altındaki Kırım’daki insanların durumu hakkında bilgi veren Şamilkızı, Rusya-Ukrayna geriliminin Türkiye’ye yansıması üzerine değerlendirmelerde bulundu. Putin’in verdiği işgal emrinin sekizinci yılında, bugüne kadar Kırım’ın işgaline dair yapılan çalışmaların boyutunu irdeleyen Şamilkızı, işgal sürecini anlatan çalışmaların yeterli olmadığını vurguladı. Kültürel çalışmaların dışında tamamen Kırım’ın işgalini esas alan bir kuruluşun açılmasının elzem olduğunu söyleyen gazeteci, Kırım’da fiilen devam eden hibrit işgal ve hibrit savaş olduğunu da kaydetti. İşgalden bu yana hayatını kaybeden insanların olduğunu vurgulayan Şamilkızı rakamlarla pek çok kişinin alıkonularak işkenceye maruz kaldığını ve birçoğunun da çeşitli siyasi suçlamalarla alıkonulduğunu, Kırım’ın işgalini kabul etmeyen Kırım Tatarlarının evlerine düzenlenen baskınlarla ve ardından hücre cezalarıyla psikolojik baskı şiddet uygulandığını anlattı.
Rusyanın Kırım Tatar çocukları üzerinden sürdürdüğü militarist eğitime de dikkat çeken Şamilkızı, Kırım Tatar çocuklarının Rusya’nın “Kırım Tatarlarının hamisi” empozesi ile karşı karşıya kaldığını anlattı, ayrıca yarımadada Kırım Tatarca eğitim veren okulların kapatılmasıyla anadilde eğitimin sıfırlandığını da hatırlattı. Şamilkızı, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı Nariman Celal ve Kırım Tatar Milli Kurultayı Delegesi Edem Dudakov’un haksız yere alıkonulmasına da değindi.
Panelin son konuşmacısı Prof. Dr. Hakan Kırımlı oldu. Kırımlı, Noman Çelebi Cihan’ın ilk demokrasi banilerinden birisi olduğunu söyleyerek, tarihi süreç içerisinde Kırım Tatar aydınlarının ve liderlerinin yok edilmesinin bugün hala devam eden hadiseler olduğunu vurguladı. 1944 sürgünü kadar 2014 işgalini anmanın anlatmanın önemini de vurguladı. Son günlerde yaşanan Rusya kaynaklı gerilimlere de değinen Kırımlı, bunun bölgesel tehdit boyutlarından bahsederek, Rusya’nın Karadeniz’de Türkiye’ye karşı elini kuvvetlendirmek için filo kurduğunu hatırlattı.
Kırımlı, konuşmasının sonunda etkinliği özetler mahiyette, “Kırım Tatarları Rusya idaresini kabul etmediler etmeyecekler, bunun ne demek olduğunu en iyi onlar biliyorlar, Kırım Tatarları asla teslim olmayacak!” diye kaydetti.
Soru-cevap kısmının ardından katılımcılara teşekkür plaketi takdim edilerek etkinlik sonlandırıldı. Etkinliğin tamamını QHA’nın Facebook sayfasındaki video kaydından izleyebilirsiniz.
Kaynak: QHA
