82 yıl önce, 17 Nisan 1938’de, Sovyet rejimi tarafından çeşitli suçlamalarla tutuklanan Kırım Tatar aydınları kurşuna dizilerek katledilmişti. 1930’lu yıllarda devam eden ve 1937-38’de zirve noktasına ulaşan Stalin terörünün kurbanı olan ziyalılarımızı rahmetle anıyoruz.
Kurşuna dizilenler arasında; Tercüman gazetesinin Gaspıralı babaydan sonraki baş editörü, 1. Kırım Tatar Millî Kurultayı vekili ve parlamento reisi Hasan Sabri Ayvazov; bilim adamı ve öğretmen Osman Akçokralı; yazar ve gazeteci İlyas Tarhan; 1. Kurultay’ın kararıyla Hansaray’da kurulan ilk Kırım Tatar müzesinin müdürü ve etnograf Üsein Bodaninskiy; dilbilimci ve öğretmen Yagya Bayraşevskiy; şair ve öğretmen Abdullah Latifzade; yazar ve Yañı Dünya gazetesinin baş editörü Cafer Gafarov; dilbilimci ve Kırım Pedagoji Enstitüsü doçenti Yakub Azizov; kimyager ve öğretmen okulu hocalarından Yakub Ablâmitov gibi aydınlar bulunmaktaydı.
Sovyetler Birliği genelinde yürütülen ayrımcı ve baskıcı siyasete karşı gelen aydınlara karşı yürütülen bu yok etme politikası Kırım Tatar halkını da derinden etkilemiştir. Stalin’in yönetimi ele aldığı günden sonra özellikle sertleştirdiği bu temizlik hareketi sırasında pek çok sanatçı, bilim insanı ve entelektüelimiz, insanlık dışı Sovyet rejimine tehdit oldukları gerekçesiyle ya sürgün edilmiş (Kırım Tatar Tiyatrosunun kurucusu Ömer İpçi gibi) ya da katledilmiştir (büyük Türkolog ve şair Bekir Sıdkı Çobanzade gibi). Burada isimlerini andığımız-anamadığımız bütün kayıplarımızın acısını ve onların eksikliğini bugün dahi derinden hissetmekteyiz.
Tarihimize bakarak, işgal altındaki vatanımızda günümüzde de devam ettirilmekte olan bu yok etme siyasetinin ne maksatla yapıldığını anlamamız; Kırım Tatar halkının geleceğinin aydınlığa erişmesi için bir zarurettir.
Şehitlerimizi rahmetle anıyoruz…
Kırım Derneği Genel Merkezi
