Derneğimiz Üyelerinden, Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sezai Özçelik’in, uluslararası çatışma alanlarını incelediği yeni kitabı piyasaya çıktı.
Özçelik’in, yeni kitabında çatışma analizi olarak incelediği konulardan birisi de, Kırım’ın 2014 yılında Rusya tarafından işgali süreci.
Yazarın, uluslararası çatışma analizi ve barış bilimi bağlamında ele aldığı akademik çalışmasında, pratik uygulama alanları; Güney Osetya, Abhazya, Dağlık Karabağ, Bosna, Kırım, Kürt ve Latin Amerika çatışmaları olarak kaydediliyor.
Öte yandan, kitabın dördüncü ve beşinci bölümünde, Kırım Tatarları, Ukrayna ve Rusya üçgeninde Kırım’ın işgali sürecinin analizi ve çözümüne dair bir dizi teorik kavram tartışılıyor.
“KIRIM KONUSU REELPOLİTİK VE JEOPOLİTİK YAKLAŞIMLAR ÇERÇEVESİNDE İNCELENMİŞTİR”
Doç. Dr. Sezai Özçelik’in, yeni kitabıyla ilgili değerlendirmeleri şu şekilde:
“2014 Kırım Krizi, jeostratejik kavramlar ve yaklaşımlar kullanılarak açıklanarak Kosova örneğinin Kırım’a etkisi ve Rusya’nın stratejik derinlik kavramları ele alınmıştır. İlk olarak, Kırım Krizi reelpolitik ve jeopolitik yaklaşımlar çerçevesinde incelenmiştir. Bu çerçevede Karadeniz ve Kırım bölgesinin jeopolitik, jeostratejik ve jeoekonomik önemi özellikle Türkiye, Rusya ve Ukrayna bağlamında incelenmiştir. İkinci olarak, Kosova örneği derinlemesine analiz edilerek Putin Rusya’sı tarafından Kırım’ın işgaline zemin hazırlamak için nasıl kullanıldığı açıklanmıştır. Üçüncü olarak, Rusya’nın stratejik derinliğinin Kırım’da uygulanıp uygulanmadığı mercek altına alınmış ve Putin tarafından başarılı şekilde uygulanan melez savaş (hybrid war) kavramının Kırım’da uygulanması ve buna karşı alınabilecek önlemler sıralanmıştır. Son olarak da Kırım’ın işgalini Kırım Tatarlarının bakış açısından ele almıştır. Beşinci bölümde, 2014 Kırım Krizi ve Kırım’ın işgali sonrası Kırım Tatarları’nın durumu ile Türkiye’nin Kırım politikası mercek altına alınmıştır. Öncelikle Kırım yarımadasının Karadeniz bölgesi ve uluslararası ilişkiler açısından önemi kısaca anlatılacaktır. Daha sonra Kırım Tatarlarının işgalden sonraki üç yıllık dönemdeki durumları incelenmiştir. Kırım krizinin Kırım Tatarları üzerinde yarattığı politik, sosyal ve uluslararası etkileri ele alınmıştır. Daha sonra ise Kırım’ın işgalinden önce Türkiye’nin Kırım Tatarlarına yönelik izlediği politika araştırılmıştır. Ayrıca, Türkiye’nin Karadeniz bölgesi yanında Orta Avrupa, Balkanlar, Kafkasya, Orta Doğu, Güneydoğu Avrupa ve Orta Asya coğrafyalarını etkileyen Kırım’ın işgaline karşı izlediği dış politika Kırım’ın işgali sonrası dönem dikkate alınarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, Kırım çatışmasına yapıcı ve kazan-kazan temelli çözüm bulunması için çatışan tarafların çok seviyeli ve çok disiplinli analiz yöntemleri ile çoklu yol (multi-track) diplomasisi ile bölgesel barış politikaları ile çözüm bulabileceği öngörüsünün altı çizilmiştir.”
KIRIM’IN RUSYA TARAFINDAN İŞGALİ SÜRECİ
Hatırlanacağı üzere 26 Şubat 2014 tarihinde, 15 bine yakın Kırım Tatarı, binlerce Ukrain ve Kırım’da yaşayan diğer millet temsilcileri, Kırım Tatar Milli Meclisi’nin çağrısı üzerine Kırım Özerk Cumhuriyeti Parlamentosu önünde toplanarak Rusya yanlısı hain Kırımlı milletvekillerinin Kırım’ın Ukrayna’dan ayrılmasına ilişkin Anayasaya aykırı kararları kabul etmesini engelledi.
26 Şubat 2014 tarihinde Kırım’ın sivil toplumu, Rusya’nın ve Kırım’daki ajanlarının, güya Kırım’ın gönüllü olarak Rusya’ya “geçişinin” taklidini yapmayı planladığı parlamento toplantısının düzenlenmesini engelleyerek barışçıl şekilde Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savundu.
Ancak 27 Şubat 2014 sabah saatlerinde Putin, Kırım’ın şiddet kullanılarak işgal edilmesi senaryosunu uygulamaya başladı. Bunun sonucunda yarımadadaki şehirlerin tüm caddeleri ve büyük karayollarını Rus askerler doldurdu. Rus askerler idari binaları işgal etti, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin üslerini kuşattı, deniz limanlarını ve havaalanlarını ele geçirdi.
Kırımlıların şiddete dayanmayan toplu direnişi maalesef, artık 6 yıldır devam eden Kırım’ın geçici işgalini önleyemedi. Kırım’ın yerli halkı Kırım Tatarları, yüz binlerce Ukrain ve Ukrayna’ya sadık kalan Kırım’da yaşayan diğer milletlerin temsilcileri, Rus işgalcilerin elinde esir kalmaya devam ediyor.
Kaynak: QHA
