18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü'nün 75. yıldönümü vesilesiyle, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB) ile Genel Merkezimizin birlikte düzenlediği resmî anma programı Sheraton Ankara Hotel’de 21 Mayıs 2019 tarihinde gerçekleştirildi.
Programa YTB Başkanı Abdullah Eren, Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) ve Dünya Kırım Tatar Kongresi (DKTK) Başkanı, Ukrayna milletvekili Refat Çubarov, Ukrayna Enformasyon Politika Bakan Yardımcısı Emine Ceppar, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam, Ukrayna Gençlik ve Spor Bakanı Danışmanı Gayana Yüksel ve Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Andriy Sıbiga katıldı. Programa Ukrayna, Gürcistan, KKTC (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), Litvanya, Romanya, Güney Sudan ülkelerinden büyükelçi ve elçilik temsilcilerinden de katılım oldu.
Başlamadan önce YTB Başkanı Abdullah Eren ve Bakan Yardımcısı Serdar Çam, Kırım Tatar el sanatları, resim ve fotoğraf sergisini dolaştı.
“KIRIM TATAR GENÇLERİ MASALLAR YERİNE HEP SÜRGÜNLERİ DİNLEDİ”
Programın açılışında Kırım Tatar milli marşı Ant Etkenmen ve İstiklal Marşı okundu. Daha sonra Genel Başkan Yardımcımız Ömer Özel tarafından Kuran tilaveti ve dua okundu.
Duanın ardından YTB’nin hazırladığı 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar sürgünü ile ilgili belgeselin gösterimi yapıldı. Daha sonra sürgün şahitlerinden Vait Muhtarov (Ayserez, Sudaq), sürgünle ilgili yaşadıklarını anlattı. Genç Kırım Tatarlar adına Susanna Mustafayeva da anneannesinden sürgünle ilgili dinledikleri katılımcılara aktardı.
Sözlerine Kırım Tatarlarına desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen Türkiye’ye teşekkür ederek başlayan Muhtarov, sürgün dönemindeki çektikleri sıkıntıları tüm açıklığıyla dile getirdi. Babasının önceden vefat ettiğini, annesinin de sürgün sırasında hayatını kaybettiğini, Rusya’nın derinliklerindeki steplere nasıl sürüldüklerini anlatan Muhtarov, gece saatlerinde Rus askerlerinin kapılarına dayanmasından itibaren birçok detayı aktardı.
Anneannesinin anılarını dinleyicilerle paylaşmak üzere sahneye çıkan Kırımlı Mustafayeva, Türkiye’ye ilk geldiği döneme ait şu anısını anlattı, “Lisanstan dersler almaya başlamıştım (Sakarya’da yüksek lisans eğitimi sırasında). Ve halk edebiyatı dersine girdim. O derste masalları anlatıyordu hoca. Bana sordu, “Sizin de, Kırım Tatarlarının, senin anneannenin anlattığı masal var mı?” dedi.
Ben böyle bir durdum ve cevap veremedim, otuz saniye düşündüm. Kalabalık bir ortam, herkes bakıyor. Dedim ki, “Hayır. Bizim masallarımız yerine biz hep bu sürgünleri dinledik” dedim. Ve sürgünü anlattım masal yerine. Biz Kırım Tatar gençleri masal yerine bunları dinledik. Ninni yerine de Ey Güzel Kırım Türküleri dinledik.”
EREN: “ACILARIMIZI İBRETLİK DERSLERE DÖNÜŞTÜRMEMİZ LAZIM”
Protokolün açılış konuşmasını YTB Başkanı Eren yaptı. Konuşmasında Eren, YTB’nin soydaş topluluklara yönelik çalışmalarına değindikten sonra Ahıska sürgünü ve Çerkes sürgününü de hatırlatarak 2019’da Kırım Tatar sürgününün 75’inci yıl dönümünden bahsetti.
“Bu acılarımızı ibretlik derslere dönüştürmemiz lazım. Biz de kurum olarak bu acıları unutmayalım ve hem Kırım Tatarlarının hem Türklerin hem de tüm dünyadaki insanların yarınına ilişkin huzur dolu bir gelecek olsun diye, barış ve huzur hüküm sürsün diye, bu acılardan gerekli dersleri çıkaralım diye böyle bir etkinlik yaptık.” diyen Eren, bugün gösterilen çektikleri belgeselin hazırlığıyla ilgili detaylardan da bahsetti.
Çok detaylı bir sözlü tarih arşiv çalışması gerçekleştirdiklerini belirten Eren, belgeseli kitaplaştırdıklarını ve sözlü tarih arşiv kitabının da istifadeye sunulacağını bildirdi.
Kırım Tatarları için Kırım kültürel mirası envanter çalışması, Kırım Tarihi mirası tanıtım çalışmaları, dini ve kültürel eğitim çalışmaları, ayrıca mesleki eğitimler düzenlediklerini söyleyen Eren, konferans ve panel destekleri verdiklerini, kültürel hareketlilik programları düzenlediklerini söyleyen Eren, Ankara’da gerçekleştirilmekte olan ve farklı ülkelerden bir araya gelen Kırım Tatar gençlerin katıldığı 9’uncu Kırım Tatar Gençlik Kurultayına da değindi.
Ayrıca sunucu tarafından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın program dolayısıyla YTB’ye gönderdiği mesajı okundu. Mesajın tam metni şu şekilde:
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: “GEÇEN 75 YILA RAĞMEN ACISI BUGÜN DE YÜREĞİMİZİ DAĞLAYAN SÜRGÜN…”
“1944 Kırım Tatar sürgünü 75. yıl anma programına davetiniz için teşekkür ediyorum. Kırım Tatarlarının anayurtlarından koparılmalarına ve büyük kayıplar vermesine neden olan bu elim hadiseyi 75. yılında bir kez daha hüzünle hatırlıyoruz.
Türk ve dünya tarihinin unutulmaz insanlık suçlarından biri olan, geçen 75 yıla rağmen acısı bugün de yüreğimizi dağlayan sürgünde yaşamını yitirenleri rahmetle anıyoruz.
Anma programı vesilesiyle, Türkiye’nin; Kırım’da yaşayan ve işgal sonrasında bölgeden ayrılmak zorunda kalan Kırım Tatarlarının hak ve menfaatlerini korumaya her koşulda devam edeceğini vurgulamak istiyorum.
1944 Kırım Tatar sürgünü anma programının düzenlenmesinde emeği geçenleri tebrik ediyor, tüm katılımcıları en kalbi duygularımla selamlıyorum.”
ÇUBAROV: TARİHİ “KIRIM TATARSIZ KIRIM” POLİTİKASINI BUGÜN PUTİN DEVAM ETTİRİYOR
Eren’in ardından konuşma yapan KTMM ve DKTK Başkanı, Ukrayna Milletvekili Refat Çubarov, konuşmasına Muhtarov’un anılarına değinerek başladı. Çubarov, sürgünden sonra Özbekistan’da dünyaya geldiğini, bu şekilde dedesi babası Kırım’da doğan, kendileri sürgün yerlerinde doğan Kırım Tatarlarını hatırlattı.
Kırım Tatar sürgünün 200 yılı aşkın bir baskı politikasının sonucu olduğunu ifade eden Çubarov, sürgünün etnik temizlik amacıyla yapıldığını belirtti.
1944’e kadar gelen süreçteki suni açlık ve Kırım Tatarlarını hedef alan kıyımlardan bahseden, rakamlar aktaran Çubarov, “Kırım Tatarsız Kırım” politikasını günümüzde Vladimir Putin’in devraldığını söyledi.
CEPPAR: KIRIM’I GERİ ALANA KADAR BU GÜREŞ YOLUNDA BİRLİKTE OLACAĞIZ
Ukrayna Enformasyon Politika Bakan Yardımcısı Emina Ceppar, Kırım Tatar sürgününe denk gelen neslin her şeyini kaybettiğini söyleyerek, “Evlerini terk ederek zor şartlarda ölüm ve yaşam arasında kaldılar.” diye kaydetti.
“İkinci nesil ise evlerinden kilometrelerce uzakta evlerine dönmeyi unutmadı.” diyen Ceppar, bu bağlamda hem siyasi hem de enformasyon cephesinde Kırım’ı geri almak için mücadeleye hazır olunması gerektiğini ifade etti.
Ceppar, Kırım’ın işgaliyle birlikte Donbas bölgesinde yaşananlara da değindi. Konuşmasını, “Kırım’ı geri alana kadar bu güreş yolunda birlikte olacağız” sözleriyle bitirdi.
ÇAM: MAZLUMLARIN SUSTUĞU DÜNYADA YAŞIYORUZ
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam, konuşmasına, “Acı bugüne göre dinse de ateş düştüğü yeri yakar. Hepimiz bir şekilde o dönemle ilgili olarak ninelerimizi dinleyerek büyüdük. Ben de rahmetli anneannemi hatırlıyorum, Afyon’da Yunan işgalinde yaşadığı korkuları, çocuklarla birlikte evin içinde nasıl o işgal günlerinin geçtiğini anlatırdı.” sözleriyle başladı.
“Geçmişteki bütün acılara rağmen geleceğe bakacağız, yeni nesillerle akla rasyonaliteye uygun bir şekilde bir takım hamlelerle kaldığımız yoldan devam edeceğiz. Çünkü hayat devam ediyor.” diyen Çam, YTB Başkanı Eren’in de konuşmasında ifade ettiği gibi acılardan ders çıkarmak gerektiğini söyledi.
Türkiye’nin soydaşları için elindeki imkanları karınca kararınca seferber etmeye çalıştığını da dile getiren Çam, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Kıyiv’de (Kiev) bir külliyenin inşa çalışmalarına başlanacağını da aktardı.
RESİM YARIŞMASININ KAZANANLARI ÖDÜLLERİNE KAVUŞTU
Program kapsamında, Kırım Derneği Genel Merkezi tarafından düzenlenen Sürgünün 75. Yılı konulu Uluslararası Resim Yarışmasına Ukrayna, Kırım, Romanya ve Türkiye’den katılan 50’den fazla resim de sergilenecek ve yarışma sonuçları da açıklandı.
Yetişkinler kategorisinde birincilik ödülü Mehmet Sağ’a, ikincilik ödülü Rıza Abducemilev’e, üçüncülük ödülü Elzara Seydametova’ya, jüri özel ödülü ise Feride Bulatova’ya verildi. Gençler kategorisinde birincilik ödülü Tutuianu Teodor’un, ikincilik ödülü Niyara Pinkayeva’nın, üçüncülük ödülü ise Sultaniye Zeynidin Servergızı’nın oldu.
Kırım Tatarca yırların da çınladığı anma programında tanınmış Kırım Tatar sanatçı Dilaver Osmanov, “Ey Güzel Kırım’ı” seslendirdi.
Kaynak: QHA
