Türkiye’deki Kırım Tatar diasporasının önemli ve tanınmış isimlerinden Şefika Ortaylı 102 yaşındayken 10 Temmuz 2020 Cuma günü Ankara’da vefat etti.
Şefika Ortaylı Kırım’ın önde gelen mirza ailelerinden Karaşay (Karaşayskiy) ailesinin kızı olarak 1918 yılında Kırım’ın Canköy bölgesinin Kurman Kemelçi köyünde dünyaya geldi. Sovyet idaresi altında Şefika Karaşayskaya’nın ailesi de büyük baskılar gördü, babası ve ailesinin birçok mensubu hapse atıldı. Aile fertleri 1931 yılında Kırım’ı terk ederek tanınmayacaklarını düşündükleri Stalingrad’a yerleşmek zorunda kaldı. Burada yaşadıkları büyük zorluklara rağmen, azimli ve çalışkan bir genç kız olan Şefika Hanım iyi bir eğitim gördü. 1942-1943 kışında Stalingrad muharebelerinin en ağır şartlarında hayatta kalabilen Şefika Hanım Stalingrad’ı terkederek uzun ve maceralı bir yolculuktan sonra 1943’te tekrar vatanı Kırım’a döndü. Ancak Kızıl Ordu’nun Kırım’ı geri almasının hemen öncesinde Mayıs 1944’te Şefika Hanım da Akyar üzerinden Kırım’dan ayrıldı. Savaş şartları Şefika Hanım’ı Romanya ve Polonya üzerinden Avusturya’ya attı. Burada ailesinin beraberinde gelebilen fertleriyle savaşın son yılında ve savaş sonrasında yine zor şartlar altında kampta hayatını sürdürdü. Kefe’nin Ortay köyünden olan Kemal Ortaylı ile Bregenz yakınlarındaki Alberschwende kampında evlendi.
Almanya ve Avusturya’daki mülteci kamplarında Sovyetler Birliği’ne iade edilmekten kurtulan binlerce Kırım Tatar ailesiyle birlikte Şefika ve Kemal Ortaylı ile Şefika Hanım’ın ağabeyi Ahmet ve küçük kardeşi İsa da 1948 yılında Türkiye’ye gelerek Türk vatandaşlığını aldılar. Şefika Ortaylı Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde uzun yıllar hocalık yaparak, sayısız talebe yetiştirdi ve bu fakültenin efsaneleşmiş hocalarından biri oldu. Şefika Ortaylı mükemmel Rusçasının yanı sıra çok iyi derecede Almanca ve İngilizce de bilmekteydi.
Şefika Ortaylı Kırım Derneği’nin ilk yıllarından beri aktif bir üyesiydi. Son yıllarına kadar özellikle Kırım Tatar gençlerine yaptığı yardımlar ve desteklerle Türkiye’deki bütün Kırım Tatarlarının sevgili büyükannesi olmuştu. Ağabeyi Ahmet Karaşay, kardeşi İsa Karaşay ve eşi Kemal Ortaylı 1955’te Ankara’daki Kırım Derneği’nin kurucuları arasında olup, hayatlarının sonuna kadar dernek faaliyetlerinin içinde bulundukları gibi, eşi Kemal Ortaylı aynı zamanda Kırım tarihine dair pek çok Rusça eseri Türkçeye kazandırmıştı. Şefika Ortaylı tanınmış tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı ile Enver, Emeldar ve Dr. Nuriye Ortaylı’nın da annesiydi.
Merhumenin cenazesi 11 Temmuz Cumartesi günü ikindi namazına müteakip Ankara Gölbaşı mezarlığına defnedilecektir. Taziye ve dualar koronavirüs tedbirleri sebebiyle aile arasında gerçekleştirilecektir.
Şefika Karaşay Ortaylı’ya Allah’tan rahmet,
Ailesine ve Yakınlarına baş sağlığı dileriz.
Kırım Derneği Genel Merkez Yönetim Kurulu
