Kırım Tatar Milli Meclisi Üyesi Prof. Dr. Gayana Yüksel’in başkanlığını yaptığı Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliğinin tanıtım toplantısı 13 Aralık 2024 tarihinde Ankara’da yapıldı.
Toplantıya; Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Oleksiy Çernışev; Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Denis Zolotarov; CHP Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndan sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aylin Nazlıaka; Türkiye Diyanet Vakfı Kadın Kolları eski Başkanı, İYİ Parti Parti içi Eğitim Başkanı ve Sözcü Gazetesi köşe yazarı Ayşe Sucu; Türkiye Cumhuriyeti eski Başbakanı, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’nun eşi, Doktor Sare Davutoğlu; Çankaya Belediye Başkan Yardımcısı Tutku Kurt Bayyurt; Sincan Belediye Başkan Yardımcısı Yasemin Serap İşleyen; Etimesgut Belediye Başkan Yardımcısı Ebru Keyvan; ABB BELPA AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ferhan Özkara; Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin; Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay; Kırım Derneği Genel Başkan Vekili Namık Kemal Bayar; Kırım Derneği Genel Başkan Yardımcısı İsmet Yüksel ile çok sayıda STK temsilcisi, dernek, birlik ve vakıf yönetim kurulu üyeleri katılım sağladı.
Tanıtım toplantısının sunuculuğunu üstlenen Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Pınar Ayhan, etkinliğin açılışını; “Şefika Gaspıralı, ‘Dilde, Fikirde, İşte Birlik’ sözünün sahibi, fikir insanı İsmail Bey Gaspıralı’nın kızı, Kırım ve Türkistan coğrafyasında Türk kadın hareketinin lideri, 1917 yılında Kırım Halk Cumhuriyeti’nde Milletvekili ve Meclis Başkan Vekili seçilmiş ilk Türk kadınıdır. Bizler onun manevi mirasına sahip çıkarak, tüm dünya kadınlarına ışık tutmak üzere derneğimizi kurduk sözleriyle yaptı.
Ardından Kırım Derneği Müzik ve Dans Topluluğu Cıyın Ansambli “Ağır Ava ve Kaytarma” ile konuklara hoş geldiniz dediler.
Tanıtım toplantısının açılış konuşmasını Kırım Tatar Millî Meclisi (KTMM) Üyesi, Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Başkanı Prof. Dr. Gayana Yüksel yaptı. Yüksel konuşmasında Şefika Gaspıralı’nın ömrü boyunca eğitim, eşitlik, insan hakları ve aydınlanma üzerine çalışmalar yürüttüğünü dile getirerek 1917 yılında Kırım Halk Cumhuriyeti’nde Milletvekili ve Meclis Başkan Vekili olarak seçilmesinin dünya tarihindeki kadınların mücadelesi için önemli bir gelişme olduğunu vurguladı. Şefika Gaspıralı’nın üstlendiği bu görevlerle dünyada bir ilki gerçekleştirdiğini de ifade eden Yüksel Şefika Gaspıralı’nın hem Kırım hem de Türk dünyasındaki yeri ve önemine işaret ederek "Tomris Hatun’dan Canike Hanım’a, Süyümbike’den Nene Hatun’a, Şerife Bacı'ya, Bacıyan-ı Rum’dan Sabiha Gökçen’e ilk Türk devleti Göktürk Kağanlığı kadınlarından günümüz liderlerine kadar örnekler, Türk kadınının en zorlu koşullarda bile nasıl bir güç kaynağı olabileceğini göstermektedir. Bugün de Türk kadınının tarihten gelen bu güçlü liderlik ve katkı geleneği, çağdaş dünyada da devam etmektedir. Bilim, sanat, politika, askerî, spor ve diğer pek çok alanda Türk kadınının başarıları dikkat çekmektedir” ifadelerini kullandı. Yüksel konuşmasını şöyle tamamladı: “Bizler inanıyoruz ki Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği, dünya kadınlarının ve hususen Türk dünyası kadınlarının bilgiye ve kaynaklara ulaşabilmesini sağlayarak kendilerini geliştirme fırsatı bulmalarına imkân vermenin yanı sıra kadın haklarının korunması, kültürel bilinç ve toplumsal eşitlik konularında güçlü bir farkındalık yaratacaktır. Amacımız; kültürel, toplumsal, ekonomik ve siyasî alanlarda kadınların güçlü bir şekilde varlık gösterdiği eşit haklara sahip olduğu bir dünya yaratmaktır.
Daha sonra söz alan Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Oleksiy Çernışev ise Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliğinin Ukrayna ve Türkiye Cumhuriyeti kadınları arasındaki iş birliğini güçlendirmeye katkı sağlayacağını ifade etti. Birliğin Şefika Gaspıralı’nın adını taşımasının sembolik olduğunu ifade eden Çernışev, “Bu yeni kurulan birlik, Sayın İsmail Gaspıralı’nın ‘Dilde, Fikirde, İşte Birlik’ sloganına yeni bir anlam ve soluk kazandıracaktır. Çünkü bizim ortak dilimiz sivil halka yönelik saldırı ve terörü kınama dilidir” dedi.
Protokol konuşmaları konuklar arasında bulunan Bakü Devlet Üniversitesi Doçenti Nüşabe Sadıhlı ile devam etti. Şefika Gaspıralı’nın büyük Türk dünyasının önderi ve idolü olduğunu belirten Sadıhlı Şefika Gaspıralı’nın Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin kurucularından Nesib Bey Yusufbeyli’nin eşi olduğunu hatırlatarak Gaspıralı’nın Azerbaycan’a etkisinden söz etti. Şefika Gaspıralı’nın ikinci vatanının Azerbaycan olduğunu vurgulayan Sadıhlı, “Şefika Hanım, Kırım’ın işgalinden sonra Azerbaycan’da yaşadı ve burada Azerbaycan halkının eğitimi için çalışmaya başladı. 1907’de Ermeniler Gence’yi talan ederken Şefika Hanım, ‘Burada büyük bir facia yaşandığını gözlerimle gördüm. Ama bundan da büyük bir facia insanların bilgisizliğiydi’ sözlerini içeren bir yazı yazmıştı.” diyerek Gaspıralı’nın eğitime verdiği önemin altını çizdi.
Tanıtım toplantısının son konuşmacısı Ukrayna’nın 20.000 kadın üyeye sahip, ilk teşkilatlanmasını Kırım’da gerçekleştiren en büyük kadın örgütü “Ukrayna Kadınlar Birliği Başkanı” Leokadiya Gerasımenko oldu. Gerasımenko’yu davet eden gecenin sunucusu Pınar Ayhan, konuğun 120 ülkenin katılımıyla gerçekleştirilen Seul’deki Barış Forumu’nda Barış Elçisi Unvanı almış olduğunu özellikle belirtti. Konuşmasında Şefika Gaspıralı’nın; Kırım, Azerbaycan ve Türkiye’deki kadınların hakları ile eğitimlerine yönelik ihtiyaçlarını savunduğuna vurgu yapan Gerasımenko, “Onun başarılarının arkasında sarsılmaz bir irade vardı. Hayatın tüm darbelerine rağmen son nefesine kadar cesurca direndi” dedi. Kısaca kendi teşkilatını da tanıtan Gerasımenko, Rus saldırıları altındaki Ukrayna’nın mevcut durumunu anlattı. Son 3 yıl içinde Ukraynalı askerlerin gücü, diplomatların uzmanlığı ve halkın güveni ile Ruslara karşı mücadele ettiklerini ifade ederek, bu dönemde birlik olarak kadınlara yardımcı olduklarını dile getirdi. Gerasımenko ayrıca Ukrayna Kadınlar Birliği olarak 14 Aralık 2024 tarihinde Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği ile iş birliği mutabakat zaptı imzalayacaklarını da sözlerine ekledi. "İş birliğinin büyük bir önemi olduğuna inanıyoruz. Her gün attığımız küçük adımların büyük değişimlere yol açabileceğine yürekten inanıyoruz. Birlikte dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için çalışıyoruz. Eminim ki; iş birliğimiz ortak zaferimize giden yolda tüm engelleri aşmamıza yardımcı olacak” diyen Leokadiya Gerasımenko, yürüttüğü başarılı faaliyetlerden dolayı Gayana Yüksel’e teşekkür etti. Kültür diplomasisi, hoşgörü, kadın-erkek eşitliği, milletlerarası diyalog, sivil inisiyatif, gönüllülük ve diğer faaliyetlere katkılarından dolayı Yüksel’e bir teşekkür belgesi takdim etti.
Protokol konuşmalarının tamamlanmasının ardından Cıyın Ansambli Kırım’ın en bilindik ve en sevilen kadın dansı olan “Tım Tım”ı konukların beğenisine sundu.
Toplantı doktor, yazar, sivil toplum gönüllüsü ve Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Serra Menekay’ın 2017 yılında kaleme aldığı “Şefika: İsmail Gaspıralı’nın Kızı” isimli kitabında da yer alan Şefika Gaspıralı’nın anılarında yazarak bize bıraktığı ve günümüzde hâlâ geçerliliğini koruyan, başarılı bir kadın hareketine katılan kadınlarda olması gereken özellikleri, ardından da Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği’nin 12 Aralık 2024 tarihinde Anıtkabir ziyareti esnasında özel defter için hazırlamış olduğu metni seslendirmesiyle devam etti.
Etkinlikte son kez sahne alan Cıyın Ansambli’nin hocaları ve Şefika Gaspıralı Yönetim Kurulu Üyesi Evelina Kemileva’nın yeni koreografisiyle sahnelediği “Bahçesaray Kaytarması” konuklar tarafından çok beğenildi.
Tanıtım programının sonunda ilk olarak 2016 yılında Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifini kuran dernek üyeleri sahneye davet edildi. Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifi 2016 yılında Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin’in önerisiyle dernek bünyesinde yapılan faaliyetlerde görev alan hanımlar tarafından oluşturulmuştu. Kurucu hanımlar Dilşad Ekinci Uludağ, Asuman Özel, Mehtap Erol, Gülnur Ağıral ve Nilay Aktaran sahneye davet edildiler. (İnisiyatifin ilk kurucuları arasında Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri Necla Kalkay, Saadet Aslan Bayar, Ülkü Aksel ve Oya Deniz Çongar’da bulunmaktaydı) İlerleyen dönemde başkanlığa getirilen Kırım Derneği Genel Merkezi Eski gençlik Kolları Başkanlarından Nur Şeker Kurnaz’da sahneye davet edilenler arasında yer aldı. Kadın Birliği Başkanı Prof.Dr.Gayana Yüksel hanımlara teker teker teşekkür ederek onlara çiçek takdim etti.
Ardından gecenin sunumunu üstlenen Yönetim Kurulu Üyesi Pınar Ayhan “Her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır diye bir söz var. Ama biz burada bunu biraz değiştirmek istiyoruz. Her başarılı kadının arkasında duran bir erkek vardır. Şimdi de Kadın Birliğimizin kuruluşuna destek veren beyefendileri plaket takdimi için sahneye davet etmek istiyoruz.” Diyerek Şefika Gaspıralı Kadın İnisiyatifi fikrini ortaya koyan, uygulayan ve bugünlere gelmesi için büyük çaba gösteren Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin’i; Kadın İnisiyatifinin Uluslararası Kadın Birliği’ne dönüşmesi sürecinde hukuki anlamda desteğini esirgemeyen ve organizasyon çalışmalarında büyük emek veren Kırım Derneği Genel Başkan Yardımcısı Av.Namık Kemal Bayar’ı; Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği’ne maddi-manevi desteğini esirgemeyen, gecemizin sponsoru, Kırım Derneği Genel Başkan Yardımcısı İsmet Yüksel’i ve Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği’ne desteğinin esirgemeyen Fehmin Hacıyev’i plaket takdimi için sahneye davet etti.
Başkan Prof.Dr.Gayana Yüksel’in plaket takdiminin ardından Şefika Gaspıralı Uluslararası Kadın Birliği’nin Kurucu Yönetim Kurulu sahneye tek tek davet edildi. Uluslararası Kadın Birliği Başkanı Prof.Dr.Gayana Yüksel, Uluslararası Kadın Birliği Başkan Yardımcısı Oya Deniz Çongar, Uluslararası Kadın Birliği Sekreteri Ülkü Aksel, Uluslararası Kadın Birliği Saymanı Saadet Aslan Bayar, Uluslararası Kadın Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri Pınar Ayhan, Dr.Serra Menekay Öncel, Gönül Şamilkızı, Prof. Dr. Zuhal Yüksel, Necla Kalkay, Doç. Dr. Nariye Seydametova ve Evelina Kemileva sahneye gelerek konukları selamladılar.
Tanıtım toplantısı kokteyl ile sona erdi.