Kırım Tatar millî hareketinin diasporadaki önemli liderlerinden biri olan Dr. Edige Kırımal’ın “Der nationale Kampf der Krimtürken” adlı kitabı Erol Uğur’un Almanca’dan Türkçe’ye çevirisiyle Ötüken Neşriyat tarafından 2023 yılının Ekim ayında yayınlandı.
Edige Kırımal’ın, İkinci Dünya Savaşı sonrasında o zamanki Batı Almanya’nın Münster Üniversitesinde savunduğu “Der nationale Kampf der Krimtürken” adlı doktora tezi 1952 yılında Almanca yayınlanmıştı.
Kitabın Proje Danışmanlığını da yürüten Prof. Dr. Hakan Kırımlı’nın “Kırımal’ın bu eseri Kırım Tatar halkının hürriyet, demokrasi ve millî istiklal yönünde tarihî adımlar attığı 1917-1918 döneminin şimdiye kadar yazılmış en derin inceleme ve analizini teşkil etmektedir. Eserin en değerli yönlerinden biri, Kırımal’ın konuya ilişkin ikinci elden literatüre tamamen hâkimiyetinin yanı sıra, olayların iştirakçilerinden ve şahitlerinden pek çok önemli şahsiyetin bizzat yazar tarafından kaydedilmiş ve başka hiçbir yerde yayınlanmamış hatıralarının, bilgi ve belgelerinin burada kullanılmış olmasıdır. Kırım Türklerinin Millî Mücadelesi yalnızca Kırım tarihinin değil, Osmanlı, Rusya ve Ukrayna tarihi araştırmalarının da vazgeçilmez bir kaynağı olup, sahasında hiç şüphesiz bir klasiktir.” ifadelerini içeren değerlendirmesine kitabın arka kapağında yer verilmiştir.
Kitapta “Çevirmenin Ön Sözü” bölümünde Erol Uğur’un“Aile kökenim Kırım ve Dobruca’ya dayandığı için, 2000 yılında emekli olduktan sonra yoğun şekilde Atalar Yurdu Tarihi ile ilgili eserleri okumaya başladım. Okuduğum eserlerin büyük kısmında M. Edige Kırımal’ın 1952 yılında Almanya’da basılan Der nationale Kampf der Krimtürken adlı doktora tezinin kaynak olarak gösterildiğini gördüm. Eserin isminin Almanca olarak verilmesi dikkatimi çekti. Ülkenin önde gelen ve Kırım Tarihi konusunda uzman olan akademisyenlerine bu eserin çevirisinin yapılıp yapılmadığını sordum. Eserin tamamının çevrilip kitap hâlinde yayımlanmadığı bilgisi üzerine bu eseri çevirmeyi düşündüm.” ifadeleri yer almıştır.
Kitabın aslında da yer alan Gerhard Von Mende’nin takdimi’nde Edige Kırımal’a ve eserine atfen “Yazar, sadece Rusça, Türkçe ve Kırım Türkçesi hakkında temel bilgiye ve gerekli bilimsel eğitim gibi koşullara sahip değildir; bundan daha fazla olarak Kırım Türkleri Millî Hareketi’nin görgü şahidi ve katkıda bulunanı olması gibi bir özelliğe de sahiptir. Kırım Cumhuriyeti’nin eski Dışişleri Bakanı Cafer Seydahmet Kırımer ile sıkı ilişkisi olması, Hasan Sabri Ayvaz ve Osman Akçokraklı’nın öğrencisi olması, Ahmed Özenbaşlı ile ve son Dünya Savaşı sırasında Kırım’da ve Romanya’da, Kırım Türkleri Millî Hareketi’nin önde gelen şahsiyetleri ile müşterek çalışmaları olması dolayısıyla, bu hareketin iç gelişmelerine vâkıf olmak ve olayların dışında olanların ulaşamayacakları kaynaklardan yararlanmak imkânına sahip oldu. Bütün bunlar çalışmaya özel bir çekicilik ve değer katmaktalardır.” ifadeleri dikkati çekmektedir.
- Adı: Özellikle 1917-1918 Yıllarında Kırım Türklerinin Millî Mücadelesi
- Yazarı: Edige Kırımal
- Özgün Adı: Der nationale Kampf der Krimtürken mit besonderer Berücksichtigung der Jahre 1917-1918; 1952, Verlag Lechte/Emsdetten (Westf.)
- Yayınevi: Ötüken Neşriyat
- Çeviri: Erol Uğur
- Proje Danışmanı: Prof. Dr. Hakan Kırımlı
- Editör: Ufuk Aykol – M. Bilal Erimez
- ISBN: 978-625-408-565-9
- Boyut:16,5 cm x 23,5 cm
- Sayfa Sayısı:342
- Basım Yeri : İstanbul
- Baskı: 1
- Basım Tarihi: Ekim 2023
- Kapak Türü: Ciltli
- Dili: Türkçe
Kırım Türklerinin milli mücadelesini anlatan en önemli kaynaklardan biri olan bu eserin Türkçe’ye çevrilerek yayınlanmasında emeği geçen herkesi tebrik eder, şükranlarımızı sunarız.
